مریم وبلاگ

ب-نقش و طرح سفالهای کلپورگان سیستان

سفالهای قرمز رنگ کلپورگان از هنرهای دست ساز زنان بلوچ محسوب میشود که بنا به گفته محققین پیشینه ایی طولانی هزاران ساله دارد این نوع سفالینه از خاک یکدست قرمز رنگ منطقه سراوان ساخته میشود و تماماً دست ساز بوده و نقش مایه های بکاررفته برآن شامل نقش های هندسی است که بصورت دنباله دار و نواری بر بدنه سفال نقاشی شده است رنگ نقوش سیاه رنگ و بصورت لوزی – مثلث – دوایر نقطه مانند یادآور نقش سفالهای شهر سوخته و همچنین خالکوبی های سنتی زنان و مردان محلی است که هر کدام جنبه های مختلف آئینی و یا حتی دارویی دارد که بررسی و مطالعه هر کدام از اینگونه طرح ها و نقش ها نیازمند طرح تحقیقی مبسوطی است .

تحلیل اصالت نقش و طرح و رنگ بلوچی دوزی ایران

مطالعه صحیح بر نمونه مدارک باستان شناسی بعنوان  اصلی ترین سند تاریخی همواره برای پژوهشگران مهم بوده است زیرا جستجوی هویت و اصالت و شناخت ریشه های بومی این نوع نقش مایه ها و طراحی های اولیه صنایع دستی  دوره کنونی فقط از طریق شناخت اسناد باستان شناسی همان منطقه  امکان پذیر است  و از آنجا که هنر ذهنی و میراث معنوی ملتها با استفاده از اشکال مختلف هنری عینیت می یابد و مجسم میشوند سبب گردید تا اندیشه ها و افکار مردم گذشته ایران بصورت طرح ها و نقشهای هنری بر دست ساخته های صنایع دستی و سنتی هر منطقه  ظاهر شده وجسمیت یابد تا در نهایت  قابلیت ثبت و ضبط را در فهرست میراث فرهنگی کسب کند در نتیجه برای شناسایی اصالت فرهنگی نقش و طرح آثار هنری و صنایع دستی هر منطقه وجود اسناد و مدارک باستان شناسی بهترین راهگشا است زیرا انچه شی هنری را ارزشمند می کند پیام و اندیشه ایی است که از ورای زمان ها و مکانها می گذرد و بشکل یک اسطوره – نماد – شعر – موسیقی – میراث شفاهی  و حتی نوع نقش و طرح از هندسی تا انسانی خود را در هر عصری نشان دهد  و همواره سعی  کند تا مفهومی کهن را انتقال دهد  چیزی که در گذشته برای مردم همان منطقه بلحاظ اعتقادی و مذهبی ارزشمند بوده است .

نمونه سوزن دوزی منطقه سیستان و بلوچستان بر خلاف شکل ظاهری جغرافیای ان و وجود فرهنگ خاص منطقه ایی خود سرشار از اصالت فرهنگی و هنری است که به نوعی در استفاده مداوم و یکنواختی که در بکار گیری نقوش و طرح های سنتی ان در تمام صنایع دستی بچشم می خورد در نوع خود بی نظیر است که این خود دلیلی قاطع بر سنتی بودن و اصالت هنری نقوش و طرح های چند هزار ساله صنایع دستی این استان میباشد تطبیق نقش های هندسی بدست آمده از سفالینه های شهر سوخته با نقش های خاص پلکانی و دایره و مثلث و لوزی نسبت به نقش برجسته لوزی در طراحی انواع نقوش بلوچی دوزی و همچنین بهره برداری از رنگ غالب قرمز با توجه به خاک سرخ سفال کلپورگان و انحصار تولید دوخت سنتی بلوچ و ساخت سفالهای دست ساز بین زنان این منطقه نشانگر ریشه فرهنگی و هویت اصیل این نقوش است که با گذشته حداقل 5 هزار سال توانسته سینه به سینه توسط زنان به دختران خود آموزش داده شده و به عصر حاضر منتقل شود به نحوی که نمونه دوخت نوع نقش و طرح اندازی ان در هیچ قسمت دیگری از خاک ایران نمونه نداشته و این نوع دوخت را با نام بلوچی دوزی ثبت کرده است .