سفارش تبلیغ
صبا ویژن

مریم وبلاگ

مدیریت امور فرهنگی موزه ها

 

شاکله اصلی مدیریت یک موزه , چه دولتی و چه خصوصی به موضوع فرهنگ مسلط برآن بستگی دارد ( علم مدیریت فرهنگ موزه ) 3 واژه اصلی هستند که شناخت ارکان آنها باعث میشود تا به سهولت بتوان به اهداف اصلی برای ( هدایت کنترل رهبری برنامه ریزی اجرا) انچه به آن نیاز فرهنگی یک موزه گفته میشود دست یافت علم مدیریت یا اداره کردن اشکال سازنده و اشنایی با اجزای آن بستگی به شناخت ما از جزء جزء و بدنه همان موزه داردو مادام که به عنوان یک مدیر , قادر به شناخت اهداف و اعضای سازنده موزه ایی که در آن خدمت می کنیم نباشیم نمی توانیم بایاری ابزارهای مدیریتی ان را اداره کنیم اما موزه چه نوع مکانی است که میبایست با دانش مناسب بران مدیریت کرد ؟ فرهنگ چگونه می تواند برای مدیریت موزه کارساز باشد ؟ موزه ها مکانی غیر انتفاعی  هستند که برای نگهداری حفاظت معرفی نمایش آنچه به آن داشته های از سنت بجا مانده و میراث فرهنگی یک قوم یا ملت و... می گویند ساخته شده اند پس بصورت کاملامستقیم با موضوع فرهنگ ارتباط دارند علم موزه داری بلحاظ محتوایی برای انتقال و نگهداری داشته های فرهنگی خود به مدیر حاذق فرهنگی نیاز دارد زیرا آشنایی یک مدیر فرهنگی با تمام ابعاد و زوایای مختلف مدیریتی ,تنها عاملی است که سکان و رهبری فعالیتهای یک موزه را که محتوای ان را فرهنگ تشکیل داده است به عهده دارد آشنایی مدیر فرهنگی به مسایل فرهنگی هنری بصورت عمیق مسیری را در پیش روی مدیر قرار می دهد تا براحتی با تعامل و همیاری هنرمندان با مخاطبین خود ارتباط منطقی و درستی برقرار نموده تا برنامه ریزی های آموزشی موزه بصورت صحیح و کارشناسی شده و دقیق اجرا شود در دنیای موزه شگردهای خاصی برای کنترل امور موزه جذب مخاطبین هنری روشهای نگهداری و حفاظت از اشیای موزه ایی که همواره قدمتهای کهن دارند وجود دارد یک مدیر فرهنگی موزه میبایست مدیریت بحران در اوضاع و شرایط ناگوار محیطی را برای مقابله با آن در نظر داشته باشد که اهم آن حفظ و امنیت آثار فرهنگی محفوظ در موزه هاست برنامه ریزی و کنترل فعالیتهای فرهنگی موزه از مهمترین وظایف یک مدیر شاخص فرهنگی است که تماماً بر گرفته از میزان استعداد اگاهی و شعور یک مدیر فرهنگی است هر چه قدر دایره اطلاعات فرهنگی و هنری مدیر فرهنگی نسبت به مکانی که مدیریت می کند وسیع تر باشد نتیجه کار مفیدتر و راندمان بالاتری بلحاظ جذب مخاطبین خود به محیط هنری موزه و پویایی ان دارد به این سبب یکی از پیش شرایط انتساب مدیران موزه ها ارتباط نزدیک رشته های تحصیلی هنری و تجربیات تخصصی آنان نسبت به درک محتوای هنری و فرهنگی اشیا و آثار موجود در موزه است زیرا باید به نوعی ارتباط منطقی بین آثار موجود در هر موزه و گردانندگان ان وجود داشته باشد تا برای اداره ان احتمال خطا کمتر شود فرهنگ موزه با موضوع اموزش ارتباط یافته و در دوره معاصر فعالیتهای موزه ها بنحوی از چهار چوب گذشته وسنتی خارج شده است دنیای جدید نوع آموزش جدید می خواهد زیرا ابزارهای آموزش دنیای مدرن تغییر یافته و موزه ها به دلیل وظایف خطیر خود که همان انتقال پیام های نهفته گذشته تاریخی است میبایست توانایی کنترل این نوع تغییرات را به لحاظ استفاده صحیح داشته باشد ابزارهای اموزشی و فرهنگی موزه ها با دنیای جدید متحول شده است و یک مدیر فرهنگی , باید با استفاده از ان بدون اینکه در محتوای پیام خود تغییری دهد آن را بدرستی انتقال دهد و این عمل فقط در سایه مدیریت قوی و با شناخت به روز فرهنگ اقوام امکان پذیر است تا این جا مشخص شد مدیریت فرهنگی موزه ها بستگی به چند شاخصه مهم مانند ( اموزش ارکان مدیریتی آشنایی کامل با محتوای موزه ) دارد مدیر فرهنگی در درجه اول با مباحث فرهنگی آشنا است و فرهنگ را سرلوحه برنامه ریزی ها و فعالیتهای خود قرار می دهد عاملی که به مدد آن سعی در اداره کردن موزه خود دارد اما موزه ها بر چند رکن اصلی فعالیت می کنند ارکانی که مدیریت برانان برای تمام موزه داران در سطح جهانی شکل یکسانی دارد یعنی بحث( آموزش معرفی حفظ و احیا پژوهش نمایشگاه ) هر کدام از این نوع فعالیتها در چهار چوب برنامه ریزی های فرهنگی یک موزه اجرا میشوند و خارج از آن نیست و فقط پس از آشنایی با اصول صحیح مدیریتی میتوان به ان دست یافت برای روشن تر شدن مطالب هر کدام از توضیحات بالا را در شکل فعالیت موزه شرح می دهیم معرفی و اموزش موزه از مهمترین فعالیتهای موزه است هر موزه ها تلاش می کند به بهترین شکل ممکن در قالب سمینار همایش نمایشگاه نشست تخصصی گردهمایی کارگاههای هنری و آموزشی و.... نوعی ارتباط فرهنگی صحیح و کار آمد بین آثار موزه و مخاطب خود برقرار کرند و شرط اول برای موفقیت , آشنایی با مباحث فرهنگی شی است که در باطن اثر موزه ایی مخفی است و فقط یک مدیر فرهنگی حاذق می تواند با شکار علایق و سلایق مخاطب براحتی ان را ایده پردازی و با یاری ابزارهای جدید اطلاع رسانی به روز کرده و پیام فرهنگی اثر موزه ایی خود را انتقال دهد این عمل فقط در سایه مهارت و بینش بالای مدیریتی یک مدیر فرهنگی آشنا به موضوع و مقوله موزه و اشیای فرهنگی ممکن است زیرا موزه مکانی است که میبایست همواره پویایی و جذابیت خود را حفظ کرده و مکانی امن سالم مفرح برای مخاطبین خود باشد پس جذابیت های موزه به عنوان محلی برای تفریح از نظر مدیر فرهنگی دور نیست و در کنار آن با هدف ارتقای موزه , اموزشهای فرهنگی متناسب با سیاستهای موجود را می توان براحتی به عموم انتقال داد اما حفظ و احیا ی آثار موزه ایی موضوعی دشوار و چالش بر انگیز است شاید همگان از موزه این درک را داشته باشند که  موزه مکانی برای نگهداری آثار تاریخی و باستانی فسیل شده است آثاری که ساکن و آرام در ویترین های شکیل قرار گرفته اند و صرفاً بنا به خصلت تاریخی ان یا زیبایی ظاهری ارزشمندند در حالیکه برای شکست این سکوت فرهنگی می بایست مدیر فرهنگی موزه با استفاده از امکانات موجود بین مخاطب و موزه پلی ساخته تا به این نحو انچه بصورت نهفته در شی موجودیت دارد به زبان بی زبانی گویا شود انچه در خفا است میراث فرهنگی است میراث ملموس و ناملموس و این میراث ان پیام و دانشی است که قرنها با اشیای فرهنگی موزه ها به عصر حاضر هدیه شده و برای حفظ و پاسداشت ان موضوع حفظ و احیا اشیای موزه ایی مطرح میشود و یک مدیر فرهنگی میبایست از تمام امکانات موجود بهره برداری کند تا با مدد جلب حمایت های داخلی و خارجی موزه رایزنی های فرهنگی و ارتباطات سالم فرهنگی حمایتهای مادی و معنوی را جذب کند تا شرایط مناسبی برای حفظ و نگهداری چنین آثاری را در فضای موزه فراهم نماید و این ممکن نیست جز ارتباط قوی و روابط عمومی بالای مدیر فرهنگی موزه که در طی رویارویی افراد علاقمند مجموعه داران و حتی مخاطبین عام نوعی حسن هنر دوستی دانش اندوزی به همراه مباهات از داشته های فرهنگی را بین حامیان خود ایجاد کند که این خود یکی از دانش های اصلی مدیریت فرهنگی یک موزه است مدیر فرهنگی موزه الزاماً مدیر بازرگانی یک شرکت تولیدی نیست اما شرایط یک محیط غیر انتفاعی مانند موزه که پایه های استحکام خود را بر رضایت و حمایت عموم با فرهنگی مستقل و مشترک قرار داده است می بایست توان بهره وری با جلب نظر اکثریت قاطع را داشته باشد پژوهش از دیگر فعالیتهای اصلی موزه است که در گرد آوری تجمیع و نمایش آثار موزه ایی نقش اصلی را بازی می کند بسیاری از آثار فرهنگی هنری موزه ها نیازمند تحقیق و پژوهش اند زیرا برای ارتقای بار فرهنگی عموم و همچنین حفظ ماهیت و هویت یک قوم آشنایی فرهنگی انها نسبت به میراث خود اهمیت زیادی دارد درس های گذشته , حال و آینده را میسازد و یکی از بارزترین انگیزه های غرور پروری یک ملت محسوب میشود ملتی که هویت ندارد هیچ ندارد و این هویت با شناخت گذشته و همچنین انتقال به آینده حفظ میشود در جامعه فرهنگی دینی که الزامات اصول دین یکی از مهمترین شاخصه های فرهنگی به حساب می آیند موضوع و مباحث مذهبی برای جهت بخشی و هدایت امور فرهنگی یک موزه بسیار مهم هستند و مدیر فرهنگی موزه باید متناسب با شاخصه های مذهبی مردمی که از موزه های موجود دیدن می کنند برنامه ریزی کند آشنایی مدیر فرهنگی با مسایل و موضوعات آیینی مذهبی و سنتهای دیرپا وکهن در جذب مخاطبین و هدایت آنان به دستیابی بیشتر اهداف موزه ایی کمکهای شایانی می کند و این خود از خاص ترین دانش های مدیریتی فرهنگی موزه است عاملی که در برنامه ریزی آینده و تداوم فعالیت موزه تحت امر نقش اصلی را ایفا کرده و احتمال خطا و آزمون آن بسیار با لا است ارزش گذاری به داشته های دینی و آیینی و پای بندی به اصول فرهنگی دینی برای یک مدیر فرهنگی موزه بیشتر مواقع باعث شده است تابرای ارتقا وپیشرفت فعالیتهای حتی یک موزه مدرن هم امکاناتی را در پیشروی مدیر فرهنگی با هوش قرار دهد زیرا یک مدیر فرهنگی به عنوان مدیر یک موزه تفاوتی بین اشیای موجود در موزه خود نمی بیند و تمام اشیا به منزله فرزندان او ارزشمندند و برای نگهداری و نمایش ان از تمام امکانات موجود استفاده می کند اما گاهی خواسته فرهنگی عموم و مخاطبین موزه ها به دلیل اهمیت خاصی که به برخی آثار موزه ایی دارند کفه ترازو را به نفع موزه های خاصی پایین اورده است به عنوان مثال بازدید عمومی از موزه آستان قدس رضوی به دلیل وجود اشیای متبرک منتسب با امام رضا ع باعث رونق این موزه گشته از گذشته بسیاری از هنرمندان با ساخت آثار نفیس و اهدا آن به موزه باعث پیشرفت توسعه و ماندگاری ان شده اند این مسئله به یقین باعث شد تا موزه دار با توسل به این نوع حمایت فرهنگی مذهبی در جذب مخاطبین و سرمایه های مادی و معنوی در جهت رشد موزه و همچنین حفظ و نگهداری دیگر اشیای موجود که ارتباطی با مسایل مذهبی و آیینی ندارند نهایت استفاده را برده و انها را از خطر نابودی و انقراض حفظ کند آخرین شاخصه فرهنگی موزه نمایشگاهها هستند شعار موزه این است که موزه با نمایشگاه زنده است موزه ایی پویا ست که بیشترین نمایشگاه را دارا بوده و در این فعالیت پیشقدم باشد  موضوع نمایشگاههای فصلی دوره ایی مناسبتی بهترین شرایط را برای ارائه نتایج پژوهش های فرهنگی آثار موزه ایجاد می کند که در قالب نمایش آثار افتتاح گالری خاص نشست ها و.... موجودیت میباید پس در این مسیر مدیر فرهنگی موزه در وهله اول در انتخاب و معرفی هنرمندان طراز اول موزه خود میبایست با اگاهی تمام وارد عمل شود هنرمندان و استادان فنون هنری فقط جذب  آن مدیران فرهنگی میشوند که توان درک آثار آنها و ارزش گذاری به آثار  را داشته باشند و مثال خوب ان موزه هنرهای معاصر تهران است مدیر فرهنگی لایق آگاه باسواد به امور موزه ها هنری و فرهنگی و عالم به مباحث روز هنر براحتی شرایطی را برای جذب مخاطبین و هنرمندان و استادان هنری ایجاد می کند تا به قول معروف ( کار را باید به کاردان سپرد).

گلچین آثار هنری یک نمایشگاه تخصص و بینش بالایی طلب می کند که فقط با مطالعه روزمره ارتباط سنجیده و درست منطقی مدیر فرهنگی موزه میسر است چنانچه نمایشگاهی فاقد هر گونه ارزش کارشناسی آثار به همراه ضعف در ارائه ان باشد نه تنها از اعتبار آن موزه کاسته و آن را در حد یک مکان تجاری و بازاری تنزل می دهد بلکه نهایتاً میزان آگاهی تخصص و شعور فرهنگی موزه را نیز به زیر سئوال می برد موزه ها مکانی برای دانشمندان هنری فرهیخته و افراد مستعدی هستند که با کسب اعتبار و آبروی فرهنگی خود معیاری برای ارزش گذاری آثار فرهنگی هنرمندان معاصر و حلقه ارتباطی هنر گذشته به آینده اند و فهم و درک این موضوع بستگی فراوان به بینش مدیر فرهنگی موزه دارد که فقط در سایه علاقمندی دانش مطالعه کافی ارتباط عمیق با هنر و به روز بودن ان ممکن است در نهایت انچه به جمع بندی میرسیم با نگاهی است که به اصول مدیریت فرهنگی میشود که همان زمان شناسی دین محوری انسان مداری است که هر 3 در کالبد فعالیتهای محتوایی موزه ها براحتی قابلیت اجرا یافته اند همانطور که بیان شد وظایف هر مدیر ( برنامه ریزی سازماندهی کنترل و نظارت هماهنگی رهبری و هدایت ) است که مدیر فرهنگی موزه به دلیل حساسیت های بالای فرهنگی مخاطبین خود به روش های اجرای برنامه های اموزشی و فرهنگی موزه که بیشتر با هدف انتقال پیام های نهفته هنری آیینی اعتقادی اشیای موزه میباشد میبایست با مهارت مدیریتی طرح ها برنامه های خود را تحلیل و ارزیابی کند و در این بین بحث دین محوری و انسان مداری در این گزینش اهمیت زیادی دارد این عوامل باعث میشود تا مدیر فرهنگی موزه با نظام فکری منسجم خود برگرفته از نوع اموزش تربیت صحیح به تمام امور فرهنگی موزه نظم دهد و در اجرای ان خلاقیت و ابتکاری وسیع وماندگار داشته باشد و با جامع نگری به امور فرهنگی جامعه ایی که به ان خدمت می کند پیام فرهنگی را با مشارکت مخاطبین و علاقمندان به موزه اعم از افراد عام یا خاص  نگهداری و حفاظت و در نهایت به آیندگان انتقال دهد .

مریم فدایی خرداد سال 95


تکوین قدسی هنر خوشنویسی اسلامی باتاثیر پذیری از وجود حضرت محمد

همایش بین المللی هنر و رسانه پیامبر اسلام (ص) سال  95

 

چکیده

   اصیل ترین هنراسلامی, هنرخوشنویسی بر دو رکن توحیدو نبوت قرار دارد دو اصلی که تمام خلاقیتهای هنری اسلام ,جهت تاکید برآن تحقق یافتند یعنی یگانگی خداوندواثبات پیام معنوی حضرت رسول اکرم ص زیرا بنا به اصل دینی آنچه به تمام صورتهای این هنر وحدت بخشید روح هنراسلامی است که ریشه دروجود حضرت محمد ص دارد در تکوین این هنر تاثیر وجودی پیامبر اسلام ص به عینه مشاهده میشوددرواقع هدف معنوی آن رساندن هنرمند به مرحله تزکیه نفس است که فقط در مقام انسان کامل قابلیت تحقق یافته و کاتبان مسلمان بنا به دلیل ماهیت مقدس این هنر , آن را ازلی دانسته اند و یکی از دلایل آن وجود پیامبر اسلام ص به عنوان روح جاری درهنرخوشنویسی واثبات آن ازتعالیم قرآن و نمادهای رمزی آن ممکن است پیامبر اسلام ص تجلی حقیقتی معنوی و نمایانگر صورت اسم ( ا...)و انسان کاملی است که در پرتو اعتقادی اسلام به نور محمدی تعبیر شده و این هنر از تصویر قدسی پیامبر اسلام ص تاثیر معنوی میگیردتکوین هنرخوشنویسی اسلامی به تقدس(کلمه الهی) قرآن بستگی دارد (کلمه الهی)در اندیشه اسلامی همان نور است و تمام اشکال هنرهای اسلامی باتجسم (کلمه یا نور الهی) شکل گرفته اندو ارزنده ترین آن هنر خوشنویسی است این هنر کلام الهی را مینویسدو با ماهیت اسلام( توحید و وجود حضرت رسول اکرم ص ) تطابق دارد اعتقاد به حدیث : اول خلق خدا روح یا اول چیزی که خلق شد نور است و انبیا تجلی این حقیقت الهی و بیانگر این نورند باعث شد تا برای (نور و کلمه ) هویتی یکسان قایل شونداین هنربه حقیقت وجودی پیامبر اسلام ص ارتباط مستقیمی دارد و عارفان مسلمان به آن (حقیقت محمدیه یا عقل اول )گفتند این کلمه همان( کنّ: باش)در قرآن کریم است و تجسم کلمه (کنّ) با قلم الهی و جوهر( آیه النون) بر (لوح محفوظ) نگاشته شدبگفته دکترنصرنقاطی که از( قلم الهی) ترسیم میشود نمونه مثالی آن در قرآن (نون والقلم ..., حروف مقطّعه قلم و...)نهفته است در عرفان ابن عربی کلام الهی به حقیقت محمدیه تعبیر شده است و انسان کامل در حقیقت محمدیه متجلی و معادل حضرت رسول اکرم ص و نمادی از اسم الرحمان در آیه (بسم ا... الرحمان الرحیم) میباشد چون خداوند بواسطه رحمتش ( الرحمان) ابتدا روح پیامبر اسلام ص را آفرید و سپس تمام خلایق راخلق کرد هنر خوشنویسی بنا به ماهیت قدسی در ثبت و ضبط کلام الهی بی واسطه عمل می کندو بنا به اصل توحید ,تجریدی ترین هنر در قالب هنر های دینی است معیار این هنر (نقطه) است نقطه ایی که در نظام عارفانه نگارشی, ابتداحرف( الف) مقام واحدیت را ساخت و( الف) علت العلل موجودات = حقیقت محمدی شد هدف متعالی این هنر رساندن مسلمان به نمونه انسان کاملی است که حضرت رسول اکرم ص تجلی صورت الهی آن است زیرا گفته انددر ابتدای خلقت ,کلام خدا بصورت صوت پیامبر ص صادر شد و سپس با نگارش قرآن کریم تجسم نوشتاری یافت ( انسان کامل = کلمه ا... )صورت خداست وهنرمندخوشنویس با آموختن آن به وحدت وجود میرسد این انسان همان حضرت رسول اکرم ص و نمادی از(اسم الرحمان , بهانه شروع هستی و نموداری از معنای باطنی نقطه = جوهر بسیط و نیل انسان به خویشتن خویش) است (نقطه) نماد ذات خدا هم ارز با( اسم اعظم = نقطه مرکزی وجود) است که بشکل نَفَس رحمانی ( حقیقت محمدیه ) به تمام کائنات روح و حیات بخشید هنر خوشنویسی اسلامی واجد روح پیامبر اسلام ص و معادل (عقل اول = کلمه الهی و روح جهانی) است هنرمند خوشنویس در مقام انسان کامل با درک معانی کلام مقدس قرآن باید به آن درجه از تهذیب نفس برسد تا بگفته عارفان قلمی در دست خدا شود خوشنویسی اسلامی روح هنر اسلامی و منشا آن در توحیدووجود پیامبر اکرم ص نهفته است .

کلید واژه : هنر اسلامی خوشنویسی اسلامی پیامبر اسلام ص .





مروری بر هنر خوشنویسی تبریز

معرفی هنر خوشنویسی اسلامی تبریز( کاتبان تبریز)

بررسی تاریخ هنری و اجتماعی سیاسی تبریز براحتی امکان پذیر نیست زیرا ذکر رشادتهای آنان مجالی به نسخه های چند صفحه ایی نمیدهد اما در عرصه سیاست خصوصا دنیای مشروطه نام سرداران ملی ایران در عرصه تاریخ و هنر درخشان ان منطقه می درخشد قیام های اجتماعی و سیاسی تبریز بخش وسیعی از تاریخ مدون ایران را شامل میشود و فعالیتهای فرهنگی و هنری انها از مراکز تجارت با نام اشنای فرش تبریز – هنر تبریز – صنعت چاپ و نمایش تبریز یاداور مهر تائیدی بر هنر دوستی این مردم است نمونه اثار هنری انان در بیشتر مکاتب هنری و سبکهای ایرانی دوره های اسلامی زینت بخش موزه های ایران و جهان است که از همه برتر کاتبان تبریز است اوج هنر کتاب ارایی و خوشنویسی ایران همزمان با تغییر مرکزیت سیاسی حکومت مغولان در سلطانیه و مراغه و تبریز بود که در قرن 8 ه.ق به سعی خواجه رشید الدین فضل اله همدانی کانون علمی و هنری ربع رشیدی را نزدیک تبریز بنا نهاد و مکتب نوین کتاب ارایی تبریز را در ان تاسیس کرد این مکتب رشد نمود و شاهکارهای حماسی با نقاشی های مولانا شمس الدین تبریزی را در قرن 9 ه.ق ابداع نمود و بعدها در زمان شاهان جلایری از خاندان مغول مکتب ( تبریز – بغداد) در این دو پایتخت ایجاد ودوره تیموری و مکتب هنری در دامان ان اغاز گردید شهر هرات در دوره حکومت شاهرخ میرزا و سپس تبریز در زمان حکومت سلطان حسین بایقرا کانون با ارزش هنری بودند و مرکز هنری کتاب سازی بریاست هنرمند پر اوازه تبریزی یعنی جعفر بایسنقری خوشنویس اداره گردید این مکتب در زمان سلطان حسین بایقرا و وزیرش امیر عبشیر نوایی ترقی کرد و توسط کمال الدین بهزاد بکمال رسید همه هنرمندان هرات در اوایل دوره صفوی به تبریز عزیمت کردند و مکتب تبریز با جنبه های ایرانی در این شهر پا گرفت بعدها مکتب صفویه با تمام جلال اش ریشه در سبک تبریز گذاشت و در زمان شاه اسماعیل به سال 907 ه.ق در تبریز بنیان گذاشته شد از قلب مکتب تبریز دو سبک قزوین و بخارا در نقاشی و خط زاده شد و دامنه ان به هند و عثمانی رسید از مشهور ترین هنرمندان خوشنویسی تبریز و تکمیل کننده خط نستعلیق ایرانی میرعلی کاتب تبریزی است که از ترکیب خطوط نسخ و تعلیق عروس خطوط اسلامی ایران یعنی نستعلیق را به دنیای هنر اسلامی عرضه کرد از دیگر استادان علا الدین تبریزی – بدیع الزمان تبریزی – علیرضا تبریزی – محمد رضا تبریزی – ملا محمد حسین تبریزی استاد میرعماد – آقا سید حسین خوشنویس باشی – عبدالباقی تبریزی – محمد صادق تبریزی – محمد حسن حسینی تبریزی – سید علی حسینی – محمد علی بن محمد شفیع تبریزی و... است .

میرعلی کاتب تبریزی -میرعلی سلطانی فرزند حسن تبریزی از مشاهیر کشورداری امیر تیمور گورکانی و فرزند شاهرخ بود – از دانایان ادب و دانش و مومنی فاضل بود او صاحب قواعد خطوط و ریحان نستعلیق و حافظ قرآن و شاعر بود  ابتدا نسخ می نوشت بعد ها نستعلیق را ابداع کرد و ان را به فرزندش میر عبداله اموخت .

علا الدین تبریزی معروف به ملا علا بیگ از استادان تبریز و استاد عبدالباقی تبریزی و علیرضا تبریزی در قرن 11 ه.ق است .

بدیع الزمان تبریزی فرزند علیرضا عباسی خوشنویسی مشهور عصر شاه عباس است از حکمت و فلسفه بهره داشت متخلص به بدیعا و ملقب به نیک نگار بود .

ملا محمد حسین تبریزی از خاندان علم فرزند عنایت الله شیخ الاسلام آذر بایجان و برادر محمد علی از علمای عصر اوایل به مشهد رفت و از سید احمد مشهدی آموزش دید و از میر حیدر تعلیم خط گرفت –گویند نزد مالک دیلمی خط را تکمیل کرد – در کتیبه نویسی ماهر بود و زمان شاه اسماعیل دوم کتیبه نویسی عمارت دولتی به او واگذار شد – در سال 985 در گذشت – میرزا سنگلاخ به او لقب مهین استاد را داد – از شاگردانش "محمد رضا تبریزی "بهبود شاهنشاهی"محمد شریف"علیرضا عباسی "میرعماد است.

عبدالباقی تبریزی از مشاهیر خط نسخ و ثلث دوره صفوی است .


ارزش محتوایی کتیبه سنگی بسم ا.. ...-10

نتیجه :

برای درک ارزش های هنری کتیبه بسم ا.. الرحمن الرحیم فهم مقوله زیبا شناسی آن مهم است که در متن بکار رفته و با کتیبه پیوند خاصی برقرار کرده است این پیوند تماماً بر پایه ترکیب بندی عناصر معناشناسی متن اثر هنری است که معنا می یابدو به این کتیبه قدرت تصویری و محتوایی می بخشد قدرتی که سبب شدتا کتیبه بسم ا...در فضایی احساسی که درآن قرار گرفته نوعی اندیشه را به بیننده القا  کند که ناشی از خاصیت آموزشی فرهنگ اسلامی است فرهنگی که می تواندیک پیام دینی را منتقل کند پس حروف و متن بکار رفته مذهبی در این کتیبه کارکردی نشانه شناسانه داشته و بمنظور تاکید بر بنای ساختمان یا مطلقا مزار پیامبر اسلام ص ساخته نشده بلکه نقش اصلی و محوری متن بسم ا... در این کتیبه در مرکز زیبایی شناسی کتیبه قرار گرفته تا بتواند تولید معنا کند استفاده از اشعار بوصیری به همراه عبارت نام خدا در مرکز از معنایی عینی حکایت می کند و با این ترفند مطلبی فرا نمادین را از طریق نشانه هنری خود که همان خوشنویسی است منتقل کرده است متن خوشنویسی شده این کتیبه یک قصد زیبا شناسانه دارد که محتوا و علت وجودی کل اثر هنری کتیبه را بازگو و عالی ترین معنا را انتقال میدهدمعنایی که  همان عبارت "ا...." نام مبارک خداوند است که جامع صفات کمال بوده و منزه از هر عیب و نقص است و شاید همین سبب است که امیرالمومنین علی ع فرموده که ا... اسم اعظم الهی است زیرا که دلالت بر تمامی اسماء و صفات الهی دارد و سایر اسماء هر یک اشاره به مرتبه ای از مراتب وجود است در صورتی که در ا... تمامی اسماء و صفات الهی جمع گردیده است و او خداوندی است که هر مخلوقی در وقت حاجت و شدت که امیدش از هر کسی قطع شده به او متوسل می شود (واز او کمک می طلبد) و می گوید بسم ا... یعنی در تمام امورم از خداوندی که جز او سزاوار بندگی نیست کمک می جویم، آن خداوندی که چون از او دادخواهی کنند دادخواه است و وقتی او را بخوانند اجابت کننده است.

منابع و مراجع

1-     دیماند . موریس , (1383 ) , راهنمای صنایع اسلامی , عبدالله فریار , انتشارات علمی و فرهنگی , تهران .

2-     سجودی . فرزان , (1383 ) , مقالات اولین هم اندیشی نشانه شناسی هنر , فرهنگستان هنر ,تهران .

3-     گریشمن . رومن , (1356 ) , هنر ایران پارت و ساسانی , عیسی بهنام , انتشارات علمی و فرهنگی , تهران .

4-     مصطفوی . علی اصغر , (1369 ), اسطوره قربانی , تهران .

5-     مهناز. شایسته فرد , جایگاه قران و حدیث و ادعیه در کتیبه های اسلامی , فصلنامه پژوهشی مدرس , دانشگاه تربیت مدرس, تهران, سال 81.

6-     لورنز کورن,کتیبه های مذهبی در معماری اسلامی, مجله هنر و مردم, ش166, تیر 91 .

7-     http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/36781/c/5437/get/?doPID=&dsPID=ma

8-     http://sarbedaranali.persianblog.ir/post/206

9-  با سپاس ویژه از مدیریت محترم موزه آذربایجان تبریز جناب آقای یزدانی به خاطر همکاری موثر و ارسال تصاویر از کتیبه بسم ا...و همکاران محترم شان که در تهیه عکس ها به نگارنده کمک های شایانی داشتند.