مریم وبلاگ

با توجه به قداست اتش و استفاده های معمول از آن -آتش در ایران باستان طبقه بندی شده است که بر 3 اساس است :

1-      بر حسب انواع آتش آفریده شده  

2-      برحسب گروه های آینی

 3-         برحسب طبقات اجتماعی

در مطالعه خدایان اساطیری با نام های بر می خوریم که با آتش سر و کار داشتند مانند :

1-      اپام نپات : ایزد نیرومندی است که به تیزی اسب است و در نبرد خود به ضحاک دست می یابد

2-      تیشتر : خدایی که با باران ارتباط دارد او گرز خود را بر آتش می زند تا باران ببارد .

3-      رپیتون : گاهی با مفهوم آتش گیاهی بوجود می آید و او فرشته نگهبان آتش یا اردیبهشت هم هست .

4-  بهرام : وجودی انتزاعی است معتبرترین آتش زرتشتیان به نام اوست شاه پیروز آتش هاست به نام اورمزد این ایزد را به یاری می خوانند در برابر تاریکی .

5-      سروش :او با ایزد بانو ( اشی ) همراه است و نگهبان آتش است .

6-      آذر : آتش روشنی نشانه مرئی حضور اهورا مزدا است .

7-      نئیر یوسنگهه : ایزدی که در بند 6 آتش نیایش آمده و به جبرئیل و حامل وحی ترجمه شده است .

در گروه بندی آتش ها یک دسته به اتش های آیینی تعلق دارند که این آتشی معمولی است و شامل 3 طبقه می باشد مانند : آتش دادگاه – آدریان – ورهرام .

آتش دادگاه در اجاق خانوادگی است که هرگز خاموش نمی شود – آتش آدریان در درجه دوم اهمیت است و مربوط به قبیله یا قریه است – آتش ورهرام بزرگترین آتش است .

آتش هایی که به طبقات اجتماعی تعلق دارند آتشی است که مردم را به 4 طبقه تقسیم می کنند :

1-      طبقه آتوربان متعلق به پیشوایان مذهبی

2-      طبقه اره تیشتاران متعلق به جنگیان

3-      طبقه واستریوشان متعلق به زارعین

4-      طبقه هوتخشان متعلق به صاحبان حرفه ها

آتشکده آذر گشنسب در شیز آذر بایجان مربوط به سرداران و جنگیان – آتشکده آذر برزین مهر در ریوند خراسان مربوط به دهقانان و زارعین – آتشکده آذر فروه یا آذر فرنبغ در کاریان فارس مربوط به پیشوایان مذهبی است .

در دین زرتشت برای نماز و عبادت آداب و اوقات مخصوص قرار دادند که با نور و آتش ارتباط دارد یعنی 3 زمان : بامداد – نیمروز – شامگاه و 5 با ر در روز نماز می خوانند و محراب محل مطهر آداب دینی آنان بود که 4 گوش بود و ان را با آب می شستند و 4 زانو در مقابل آتش می نشستند در حالیکه وضو داشتند  برا ی نیایش آتش چند وسیله حائز اهمیت است : آتشدان – آتشکده – پرستش سو( آتش و نور ).

آتشدان رمز صفا و پاکی و مهر بود و اشاره به این دارد که انسان باید قلب خود را پاک کند و مجمر آتش با ید با آتش ایمان و عرفان روشن شود و این آتش همان اندیشه نیک – گفتار نیک – کردار نیک است که باید هرسه از گناه پاک شود و بخور و بوی خوش آتشدان کانون تراوش اندیشه نیک است و آتشکده مکانی برای دادگری – درمانگاهی – اموزشگاهی بوده است که حفظ و نگهداری آتشکده به دلیل جایگاه بالای آن برای پاسداری آتش و عمل نیایش است و آتشگاه محلی برای دادگری در مانگاهی آموزشگاهی بود زیرا در آن موبد به دادرسی می پرداخت و ایزد مهر را نگهبان پیمان قرار می داد که به ان مکان ( در مهر ) می گفتند دوم درمانگاهی آن بود که به درمان جسم و روح مردم می پرداختند و سوم آموزشگاه بود که در آن کتابخانه هایی برای تعلیم دروس علمی ودینی و کشوری قرار داشت همچنین محلی به عنوان مخزن و انبار غنایم جنگی بوده است و محلی برای دریافت مالیات ها و امور وقفی و مکانی برای ورزش و سوارکاری و مسابقات در نظر گرفته شده بود ( مسجد و مدرسه و بیمارستان و حمام و مکانهای وقفی در کنار هم در دوره اسلامی ساخته شدند که بیشترمدارس نظامیه ها و مکانهای وقفی ان در کنار همدیگر بر روی بقایای آتشکده ها می باشد ). ادامه دارد...