بررسی شهرت قالی شیخ صفی اردبیل-5
1- نمونه قالیهای موزه ایی دوره صفوی
قالی با طرح ترنج موجود در موزه مترو پولیتن که در وسط با اشکال طوماری است و در بالا و پایین آن آویزی بشکل سپر دیده میشود در این نوع قالی «تغییرات گل که از شقایق و نیلوفر آبی به سبک چینی اقتباس شده به شکل یک اسلوب در این دوره دیده شده است» ( دیماند , 1383 : 262 ).
دومین قالی تاریخ دار این دوره که می توان ویژگی طرحها و نقش های دوره صفوی را در آن مشاهده نمود« قالی ترنجی با مناظر شکار است که در موزه پولدی میلان قرار دارد نام بافنده آن غیاث الدین جامی است که ترنج قرمز در وسط و اشکال گل و برگ طوماری در اطراف دارد و سطح آن مناظر شکار دیده میشود در طرح این قالی عناصر دوره تیموری مشهود است و احتمالا در دوره سلطنت شاه اسماعیل اول بافته شده است» ( همان : 262 ).
از نمونه قالی های گرفت و گیر دوره صفوی که«نمونه ایی از برداشت طرح اندازی کتاب آرایی است قالی محفوظ در موزه مترو پولیتن است که صحنه نزاع اژدها و عنقا را نشان می دهد از ویژگی های این قالی استفاده از عناصر چینی است که در تزئین دوره صفوی نقش موثری را بازی می کرد» ( همان , 263 ).
قالی پشمی با تزئین حیوانی در این دوره بافته شده است که« یک نمونه آن در موزه مترو پولیتن نگهداری میشود که در اصل به مقبره شیخ صفی تعلق داشت همچنین قالی ابریشم با طرح ترنج و نخ فلزی برای استفاده دربار و یا هدیه برای شاهان بافته شده است که بنام قالی وین شهرت یافته بود نمونه آن در مجموعه خاندان سلطنتی سوئد نگهداری میشود که سطح آن با تصویر سواران با البسه صفوی در حال شکار دیده میشود» ( همان : ص265و 266 ).
«قالیهای گلدار صفوی به کرات در نقاشی های اروپایی هلند و اسپانیای قرن 16 دیده میشود و بیشتر در هرات خراسان بافته میشد نمونه این نوع قالی در دوره صفوی بنام قالی جوشقان شهرت داشت که نام تجاری آن شاه عباسی بود »( همان : ص267و268 ).
«قالی های گلدانی که نمونه آن در موزه عثمانی استانبول نگهداری میشود که با طرح گلدان در وسط و رنگهای درخشان و گل و برگ پیچان است »( همان : ص268).
«از نمونه قالیهای این دوره قالی مشهور به لهستانی است که در قرن 16 میلادی در ایران بافته میشد و در کارگاههای اصفهان و کاشان به دستور دربارتهیه و بمنظور هدیه به لهستان ارسال می گردید» ( همان :ص269 )- تصویر 2.
ادامه دارد....