مریم وبلاگ

ب- تاریخچه فرهنگی هنری صفوی با تکیه بر قالی ایرانی[1]

صفویان از باز ماندگان شیخ صفی الدین هستند که طریقت صوفیه  را در شهر اردبیل پی افکندند و اسماعیل سلطنت صفوی را در آذر بایجان بنیان نهاد حکومت آنها مذهبی و بر پایه اعتقاد شیعه شکل گرفت و بنا به اختلاف مذهبی با عثمانی مدتها درگیر جنگ های خارجی بودند تا جایی که به علت نا امنی شهر تبریز را تخلیه و پایتخت خود را مدتی در قزوین و در اواخر این دوره اصفهان برای ادامه حکومت انتخاب گردید بیشتر آثار فرهنگی و هنری این دوره شهرهای قزوین – اصفهان است و شامل معماری مساجد و مدارس و کاخ ها به همراه انواع رشته های هنری صنایع دستی بوده است دوره صفویه اوج هنرهای ایرانی است و کارگاههای سلطنتی با حمایتهای بی دریغ دربار آثار بسیار باشکوهی را خلق کردند هنرهای ایران دوره صفوی در زمان شاه اسماعیل اول در تولید نسخه های خطی با هنر کمال الدین بهزاد و ادامه مکتب هرات بود و حمایت از هنر کتاب آرایی سبب شد تا انواع طرح ها و نقشهای آن در دیگر صنایع هنری آن دوره نفوذ یابد مانند پارچه بافی – دوخت های سنتی – قالی بافی وطرح های قالی دوره صفوی در اجرای نقوش آن انقلابی را در استفاده از نقش و نگارهای کتاب آرایی ایجاد کرد و شاه طهماسب در شهرهای تبریز – کاشان – اصفهان – کرمان کارخانه های قالیبافی را دایر نمود طرح قالیها هر چه پیچیده تر میشد باز نمایی از گلها و درختان و پیکره ها و خوشنویسی در متن قالی ها دلپذیر تر شدند و با بهره برداری از گره های قرینه و ابریشم برای تار و پود و کرک و نقوش در هم و خارق العاده جزئیات حیرت آوری در قالی ایجاد کردند از دوره شاه طهماسب سه قالی امضا دار و تاریخدار بدست آمده است که معروفترین آن قالی شیخ صفی یا قالی اردبیل است .

از موفقیتهای طراحان قالی دوره صفوی ابتکار طرح تزئینی اشکال گیاهی است که شامل اشکال گل طوماری با غنچه و برگ نخلی است معمولا قالیهای ایران را بر حسب طرح و نقش طبقه بندی می کنند که در این بخش برای آگاهی به فعالیت فرهنگی هنری این دوره با استناد به هنر قالی بافی صفویه به توصیف نمونه هایی می پردازیم .ادامه دارد...