تمدن عیلام در دشت خوزستان -9
1- نقش برجسته سازی : نقوش برجسته از جنس سنگ شامل حجاری صخر هایی – نقوش شامل طرح و باروی شهر ایلام – شرح جنگها و فتوحات بر نقش برجسته های سنگی – نقش مراسم ادای دین و قربانی و نیایش گران – صحنه های عمومی .
( در نقوش برجسته گلی یا صخره ایی که از دوره ایلام قدیم تا جدید ادامه یافت و بیشتر موضوعات مراسم مذهبی و آیینی است میبینیم که در دوره ایلام قدیم بیشتر تصویر خدایان و الهگان به صورت نماد و یا اساطیری ( مرد – گاو ) –( مرد – اسب ) در دوره ایلام میانی و ( خدا – شاه ) و خدایان اساطیری با پیکره های حیوانی با سر انسان د دوره ایلام اولیه نقش میشود اما دردوره ایلام جدید بیشتر مراسم آیینی که بر صخره ها نقش شدند تصاویر دسته جمعی خدایان در قالب انسان بر تخت نشسته یا ایستاده و نقش شاهان و کاهنان و و اطرافیان آن است و خبری از خدایان نیمه انسان و نیمه حیوان نیست و ردیف 3 گانه نیایشگران به دوره ایلام جدید تعلق دارد و استفاده از تخت مار در حجاری های ایلام میانی تعلق دارد خصوصا شاخهای کلاه خدا و الهه که از ویژگی های ایلام میانی است و حتی با کلاه شاخ دار ایلام قدیم هم تفاوت دارد – در دوره ایلام جدید مدل لباس و کلاه نوک دار مرد از ویژگی های شاهانایلام جدید است که در نقوش صخره ایی دیده میشود .
5- خدایان ایلام جدید : خدایان آنها همچنان تخیلی است در آجرهای کتیبه دار دیده میشود – خدای هومبان عالیترین خدای مذکر ایلام در ایندوره است .
v مهرهای استوانه ایی از سنگ یا بدل چینی – با نقوش متفاوت شامل :
ý 1- نقوش هندسی : طرح های مثلث – موازی – خطوط مایل و افقی و جناغی .
ý 2- نقوش ساده به سبک خطوط ساده : با نقش انسانی و آیینی .
3- نقوش انسانی و تلفیقی: با حیوان و موجودات افسانه ایی و با موضوعات نیایشی و الهگان و زن برهنه .