مریم وبلاگ

خواننده و محقق محترم در صورتی که این مقاله مورد توجه شما قرار میگیرد و قصد دارید تا آن را مطالعه و بهره برداری نمائید لطفا مبلغ 2000 تومان به حساب زیر  بنام مریم فدایی واریز کنید ./. با سپاس از حفظ رعایت اصول شرعی شما

با نک ملی ایران / حساب کارت ملی ایران به شماره کارت 6037991300965492 وشماره حساب 0101925548004

 

 

کلیات :

در زبان آکادی و بابلی کلمه ایلام یعنی سرزمین بلند ومرتفع است وزمانی که در زمان هخامنشیان  ایلام مجددا به قدرت رسید این منطقه را( اوجا ) یا ( هوجا ) نامیدند و یونانیان به آن( اوخی یا اوزی )می گفتند که اثر آن در نام خوزستان ماند

 بابلی ها ارتفاعات سرزمینی را که در شرق بود ( الامتو ) یا ( الام ) یعنی کوهستان و شاید کشور طلوع خورشید یعنی مشرق نامیدند کشور ایلام شامل خوزستان – لرستان – ایلام – کوههای بختیاری بود و حدود ان از غرب به رود دجله – از شرق بخشی از فارس – از شمال به بابل و همدان – از جنوب به خلیج فارس تا بوشهر بوده است این سرزمین دو بخش کوهستانی و دشت دارد که بخش دشت آن به علت مجاورت با تمدنهای مجاور مرکز مهمترین تمدن ایران کهن گردید و شوش مرکز آن بود و جغرافی دانان قدیم یونان و روم مانند استرابون ایلام را ( سوزیان ) یا ( سوزیانا ) می نامیدند ایالات دیگر ایلام شامل آوان در شمال غرب کنار رود کرخه و دز – سیماش شامل شمال و شمال شرق خوزستان و نواحی کوهستان – آنزان یا آنشان در شرق و جنوب شرق مال امیر بختیاری – پارسوماش شامل مسجد سلیمان کنونی است اولین بار نام ایلامی ها در حجاری های صخره ای اکدی نوشته شد ایلامی ها نام سرزمین خود را ( هلتا متا) یا ( هلتامتی ) به خط میخی می نوشتند و ( التامت ) به معنی سرزمین خدا تلفظ می کردند در قدیمی ترین منابع در قرن 27 ق.م که در آن نام شاهان سومر آمده نشانه هایی از اولین دشمنی بین ایلام و بین النهرین ذکر شده است  .

ایلام در اصل  شامل 3 سلسله تاریخی است :

1-       سلسله آوان : 2700 تا 2200 ق.م – با 12 شاه که ( پلی ) چهارمین آن بود و در سال 2600 ق.م سلطنت می کرد .

2-       سلسله سیماش : 2000 تا 1850 ق.م – با 10 شاه- مصادف با دوره سوکل مخ ها  .

3-       سلسله آنزان : 1350 تا 1210 ق.م –موسس ان شاه ایکهالکی است ( مصادف با دوره ایلام میانی ) .

 

زبا ن و خط ایلامی بدست آمده از این تمدن نه از گروه زبانهای هند و اروپایی است و نه از گروه زبانهای سامی بلکه مجزا و مستقل است که بعدها به دلیل مبادلات اقتصادی و فرهنگی و حتی تسلط بن النهرین در ادوار تاریخی بر ایلام برخی علایم و واژه های سومر و آکاد وارد زبان و خط ایلامی شد تا جایی که با نفوذ هخامنشیان در ایلام شهرشوش یکی از پایتخت های چهار گانه هخامنشی گردید و شبکه و بافت اداری و کشور داری ایلام مورد استفاده هخامنشیان قرار گرفت و خط و زبان ایلام به عنوان خط اداری و یکی از 3 زبان اصلی دوره هخامنشیان متداول گردید .

اولین کسی که در تپه شوش پایتخت ایلام گمانه زد لفتوس بود اما کاوشهای اصلی از سال 1884 م شروع شد که ابتدا توسط دیولا فوا – دمورگان و بعدها دومکنم و سپس گریشمن انجام گردید .

 ویرانه های شوش روی 4 تپه بزرگ است مانند: آرامگاه دانیال نبی – دهکده شوش – تپه قدیمی – ساختمان هیئت علمی – شهر شاهی – برج – کارگاه حفاری علمی – تالار آپادانا – ویرانه های کاخ داریوش و اردشیر – شهر پیشه وران – کارگاه حفاری گورستان .

تپه شوش تا کف زمین 30 متر ارتفاع دارد و کاوش تا طبقات پیش از تاریخ  در این تپه ادامه یافت شهر شوش محل تلاقی دو تمدن بزرگ بود یکی تمدن بین النهرین جنوبی و دیگری تمدن فلات ایران و مهمترین اشیای شوش مربوط به  دوره پیش از تاریخ با سفالینه های منقوش شوش است .

 سفالینه های شوش از نوع منقوش و ظریف به رنگ روشن با نقوش سیاه است که بر بدنه ظروف قرار دارد ظروف چرخ کاری نشده و شامل جام های پایه دار و بدون پایه و آبخوری – ماست خوری – دیزی – و کاسه و... که در نوع خود بی نظیر است .

 

ایلام پیش از تاریخ

اولین نشانه های استقرار در دشت خوزستان مربوط به دوره زندگی خانه به دوشی است که قدمتی طولانی 8000 ساله دارد و بقایای ان از تپه های باستانی این منطقه در تپه جعفر آباد بدست آمد مانند سفال نخودی شوش که تاریخ آن به هزاره 5 ق.م می رسد و مصادف با زمانی است که شوش مرحله کشاورزی را پشت سر گذاشته و  میخواهدبه شهر نشینی نزدیک شود از سال 1961 م دکتر آدامز در بخش کوچکی از جلگه شوش 130 محل پیش از تاریخ را شناسایی کرد تپه های باستانی تمدن ایلام در خوزستان و دهلران بخش اصلی شناخت فرهنگ و تمدن این دوره تاریخی را تشکیل می دهد که شامل : تپه جعفر آباد – تپه جوی – تپه بوهلان – بند بال – چغامیش – بند فاضلی – ابو فندا – تولایی – محمد جعفر – چغا سبز – چغا سفید – چغا سرخ – قبر شیخان – تپه موسیان – تپه آکروپل در شوش است که در سالهای 1934 و 35 م برخی از تپه های نامبرده بررسی شد و تاریخ جلگه شوش را به 5 دوره کوتاه و متوالی تقسیم نمودند که به سوزیانا ( الف تا ه ) یا سوزیانا ( a     تا e     ) معروف است ( a-b-c-d-e    ).

آثار و مدارک بدست آمده نشان میدهد که تاریخ تمدن در جلگه شوش تاریخ میان 7500 تا 3700 ق.م را دارد که شامل تپه علی کش – تپه چغا بنوت است که این کاوش ها مربوط به بخش پیش از تاریخ تمدن ایلام می باشد تپه علی کش در دهلران مربوط به تمدن ایلام است که در 110 کبلومتری دزفول در شمال خوزستان می باشد و 13 محل باستانی در ان کشف شد که قدمت 7500 تا 3000 ق.م دارد آثار اولیه این تپه مربوط به دوره نوسنگی است .

آثار بدست امده از تپه علی کش و بعد تپه سبز 7 دوره فرهنگی را نشان می دهد که 3 دوره قدیمی آن بنام های ( بزمرده – علی کش – محمد جعفر ) است .