مریم وبلاگ

حروف الفبای قدیمترین اثر بخط عربی با نوشته های نبطی ( ماخذ از خط مسند ) شباهت دارد این نوع نگارش اولیه در عربستان بین اقوام عرب زبان رایج بود تا اینکه با گسترش دین اسلام نیاز به کلام مکتوب احساس شد و خط اسلامی توسعه یافت و خط عربی شمالی که قران با ان نگارش شد اساسا با خط نبطی پیوند داشت کتابت قرآن نقش تعیین کننده در تحول خط اسلامی داشته است و شان منحصر بفردی دارد نزول آیات قرآن تا زمان فوت پیامبر اسلام ص ادامه یافت و پس از مرگ حافظان قران بیم ان بود تا قرآن دستخوش تحریف شود لذا عمر , ابوبکر را ترغیب به نوشتن قران نمود و در این زمان زید بن ثابت کاتب پیامبر مسئول نگارش قران گردید این آیات در سال 30 هجری قمری توسط عثمان طبقه بندی شد و چندین نسخه از ان تهیه و به اقصی نقاط تحت نفوذ اسلام صادر گردید تعدادی از این نسخه ها مکی و برخی مدنی بودند و نمونه قرآن اولیه که نوشته شد به نوعی از خط نبطی و سریانی نگارش یافته بود و این خط در حیره و انبار تا آن زمان استفاده می شد و خطی خشک و زاویه دار بوده است این خط اولیه مبدا نگارش خط کوفی گردید خطوط متفاوتی از این نوع خط اولیه پدید آمد که هر کدام به زبان محلی شهرت یافتند مانند انباری – حری – مکی – مدنی ... و از این میان خطی ( بر گرفته از خطوط رایج در کوفه ) برای نگارش اولین نسخـــه های قـــــرآن انتـــخـاب گــردیـد ( در حقیقت عربهای پیش از اسلام بر اثر ارتباط با اقوام متمدن با خط و زبان نبطی از جانـــب ( حوران ) و سریانی از طـریق ( حیره )آشنا شدند و از خطوط انها بهره بردند خطهای نبطی و سریانی مورد تقلید اعراب قرار گرفت و در دنیای اسلام خط نبطی ( مسند ) منشا خط نسخ اولیه و خط سریانی منشا خط کوفی ابتدایی گردید .با توجه به گفتارها و روایات متفاوتی که در باره سابقه خط اسلامی وجود دارد لازم است تا مروری به احوالات تاریخی و اجتماعی فرهنگی عربستان به عنوان اولین مکانی که در ترویج خط و زبان عربی معرفی شده است پرداخته شود عربستان در قدیم شامل 3 بخش بود ابتدا عربستان صحرایی یا بادیه شام که در شمـــــال آن سرزمــیـــن پالمـــیــر یا ( تدمر ) قرار داشت و به سوریه امروزی می رسید و دومین منطقه عربستان سنگی متعلق به ناحیه ایی با مرکــزیــــــت ( نبطیان ) است که به شهر آنها ( پترا ) می گفتند و سومین منطقه عربستان خوشبخت یا جنوب عربستان است که شامــل ( یمن ) می باشد و دولتهای بسیاری در آن بوجود آمد و بخش متمدن عربستان محسوب می شد عربستان در گذشته حد فاصل ارتباطات فرهنگی و تجاری ایران و روم و مصر بود و در این فاصله مکانی شهرهای مکه و مدینه ساخته شده بودند متمدن ترین منطقه عربستان ( یمن ) بود زیرا وجود باران و سد مارب باعث شده بود تا دولت ( حمیر ) از بزرگترین و آخرین تمدن در آن شکل گیرد بعدها در قرن 4 م خرابی سد و حملات حبشی ها به یمن باعث گردید تا یمنی ها ی متمدن به مرکز و شمال عربستان مهاجرت کنند و با این انتقالات خود فرهنگ و خط خود را به مراکز دیگر عربستان انتقال دهند حادثه مهاجرت یمنی ها سبب هجرت اعراب به شهرهای دیگر عربستان گردید و گروهی به شمال عربستان رفته و در طول مسیر مهاجرت خود شهرکهایی ساختند و دولتهایی مانند ( غسانیان – لخمیان – آل کنده ) توسط آنها در این مسیر ساخته شد که تماما مراکز تجاری بودند در واقع مهاجرت اعراب یمنی به شمال و مرکز عربستان باعث شد تا شهر نشینی به منا طق عربستان صحرایی و سنگی آموخته شود و تنها دولتی که در عربستان تا ان زمان صاحب خط بود دولت یمن بوده است که با هجرت انها دولت و خط خود را در دیگر مناطق عربستان گسترش دادند از قدیمی ترین دولتهای یمن دولت ( معینیان ) است که تا سالهای 1400 تا 600 ق.م مقتدر بود و دو دولت دیگـــر مانند ( حضر موت ) و ( قتبان ) با ان هم عصر بوده است این دولتها با دولت سبا در قرن 2 ق.م نابود شدنــد و دولــــــــت ( حمیر ) جای انها را گرفته و تا قرن 6 م دوام یافت پس از مهاجرت یمنی ها به شمال عربستان دولتهایی در ان جا بوجود آمد که برخی مانند دولت ( لخمی ها ) در فاصله مکانی بین جنوب تا شمال عربستان ساخته شدند و دررواج نوعی خط ابتدایی نقش یافتند.ادامه دارد.