مریم وبلاگ

در واقع ورنی بافی در انحصار ایل سون است و عشایر حومه اهر – ارسباران – مشکین شهر آذر بایجان شرقی به بافت ورنی مشغولند ورنی گلیمی فرش نما بدون نقشه و ذهنی بافت است و مواد اولیه آن تار پنبه ایی – پود پشم – پود نازک از پنبه است یکی از علل ایجاد ورنی ( سوماک ) نیاز به زیر انداز ضخیم و راحت تر از گلیم های ساده بود که بعدها پیش زمینه ساخت قالی شد بافت ورنی با نام سوماک بین دو ایل افشار – راینی وشول هم رایج است که به آن شیریکی پیچ می گویند در تاریخ ایلات بیان کرده اند طوایف شاهسون از دوره صفوی بارها به نقاط مختلف جغرافیایی کوچ کرده اند و بافت سوماک را بین عشایر ترک زبانی مانند عشایر شول – افشار کرمان انتقال دادند که بافتی مشابه با نام شیریکی پیچ را توسط عشایر قشقایی فارس متداول نمود ه است  .

همچنین تاریخ بافت ورنی در دشت مغان به یکصد سال میرسد و محل اصلی تولید آن قره باغ آذربایجان  است اما تولید ورنی در سطح جهان منحصر به ایران بوده و ویژگی های خاص آن سبب گردید تا هر گونه اقتباس و مشابه سازی از آن در نقاط ایران و جهان دشوار و غیر ممکن تلقی شود.

بنا به عقیده محققین, ورنی همان سوماک است که به آن گلیم سوزنی هم می گویند واژه سوماک مربوط به منطقه قره باغ آذربایجان شوروی سابق بوده که بر اثر ارتباط فرهنگی و تردد عشایر رود ارس ,بافت ورنی را به منطقه دشت مغان منتقل کرده اند  در رابطه با این تاثیر پذیری به این نکته اشاره میشود که اقوام ساکن این دو منطقه در طول یک قرن گذشته هیچ گونه مرزی نداشته اند و هر دو اصل مشتر ک دارند اما با این حا ل تفاوتی در نوع کار و تولیدات این دو منطقه بچشم میخورد و آن هم به تاثیر پذیری محیطی آن باز می گردد که   این تفاوت در« استفاده از جزئیات فرعی کار و خصوصیات نقوش و طرح انسانی و گیاهی و حیوانی در ورنی ایران است در حالیکه در سوماک قفقاز ظرافت بافت و استفاده از نقوش در زمینه ساده بیشتر بکار می رود [1]»  ودر متن سوماکهای بافت عشایر آذر بایجان شرقی که بنام ورنی مشهورند نقوش ریز و ساده حیوانات با نقوش ساده هندسی بافته میشود .

ورنی مشخصات خاصی دارد مثلا بافته آن داری بدون گره متقاطع است – دو عامل تار و پود دارد و نقوش توسط پود شکل می گیرد و حرکت پود اصلی, پیچشی و غیر منقطع می باشد – انتهای آزاد پود اصلی در پشت بافته رها شده و سطح ورنی شامل نقش هندسی – حیوانی – ساده هندسی است .

ورنی بنا به شیوه بافت و اندازه و نوع مصرف هم  تقسیم  بندی شده است بنحوی که  از نظر شیوه بافت دو روش مختلف در آن مشاهده میشود  .

همچنین از نظر نوع مصرف ورنی و اندازه بافته شده ورنی هارا به چند نوع تقسیم کرده اند که متداولترین نوع مصرف ورنی به اشکال خورجین – مفرش – زیر انداز تقسیم شده است در خورجین سطح روئین بصورت ورنی بافته  شده و نقوش آن متفاوت است در حالیکه پشت آن ساده بافته میشود اما در نوع مفرش یا رختخواب پیچ از 4 طرف بصورت ورنی با نقش و طرح رنگی و متنوع بافت دار بافته میشود بیشترین نوع تولید ورنی را بصورت زیر انداز تهیه می کنند و اندازه های متفاوتی دارند که رایج ترین آن ورنی به ابعاد 1* 3 متر است اما اندازه های رایج ورنی بافی بصورت ورنی قالی به ابعاد 3*2 متر – ورنی کناره بزرگ 20/3 * 50/1 – ورنی کناره 20/3* 25/1 – ورنی زرع و نیم ( جفت ) 60/1 * 15/1 – ورنی قالیچه 50/2 * 20/1 – ورنی پشتی بزرگ 100* 70 – ورنی پشتی کوچک 90* 60 است  .