رحل چوبی دوره ایلخانی -13
نتیجه
هنر ایرانی هنری است سرشار از نماد و نشانه های رمزی که هر کدام از اشکال متفاوت نمادها در هر بخشی از تاریخ هنر ایران به نوعی ظاهر شده است در حالیکه فقط به یک اصل محوری می پردازد که همان امر یکتا پرستی و اعتقاد ایرانیان باستان نسبت به خلق هستی توسط تنها منشا آن و باور به نور و روشنایی است ( نورالانوار ) این موضوع اعتقادی در گذشته با اندیشه زرتشت بارور شد و به اشکال مختلف دایره – فر ایزدی و ساخت چهار تاقی ها که تماما ریشه در تفکر ایرانیان دارد خود را نشان داده است زیرا هنرمندان ایرانی در هر دوره ایی خداوند را به عنوان تنها نور هستی می دانستند که مظاهرش در همه جا و به اشکال متفاوت دیده میشود و هنرمند وظیفه ایی ندارد تا با آفرینش های هنری خود هنری خلق کند تا بدین وسیله پیام آن را که همان اشاره به تنها مبدا هستی است انتقال دهند این نحوه اندیشه در تمام جهات زندگی ایرانیان از ادوار باستان دیده شد و بعد از ظهور اسلام در ایران هنرمندان تازه مسلمان زیرکانه بدلیل تسلط باورهای اسطوره ایی خود نسبت به حقانیت و معنای باطنی این گونه اشکال, آنها را بصورت نوین استحاله نموده و مطابق با تعالیم الهی اسلامی از حالت نماد صرف خارج و شرایط تحول و تغییر را برای اینگونه نقوش و طرحهای پیش از اسلام در ایران فراهم نمودند نقش درخت سرو حال بدلیل تقدس و احترامی که برای طبیعت در قرآن برای آن قائل شدند اهمیت یافت و نقوش خورشیدی و گردونه مهر آریایی که مجلای 4 عنصر و سرشت هستی آب و باد و خاک و آتش است و مقدس پنداشته میشد در وسط طرح های قالی ها و صنایع دستی ایران اسلامی به عنوان نمادی از مرکزیت کائنات و رمز وحدت در کثرت و کثرت در وحدت خود را نشان داد و ترنج ها به منزله نشانی از احدیت مطابق با تعالیم فلسفه اسلامی از عوالم پنج گانه که هر کدام مظاهر جمال و جلال حضرت حق شمرده میشوند بوجود می آید و اسلیمی ها با حرکت دوار و مارپیچی خود حالت اسپیرال گونه ایی را تابع اصول ریاضی خلق می کنند تا بدین وسیله حرکت و تحول را که عامل بقای زندگی و تحول روح و جسم انسان است را به نمایش گذارد در تمام نقش مایه های اسلامی که تغییر شکل یافته عناصر تصویری پیش از اسلام هستند حرکت – رشد – عقلانیت – تحول حول یک نقطه مرکزی در حال دوران است که در باور ایرانیان باستان تا کنون به نقطه مرکزی وجود یا کلمه ( ا...) بعنوان مبدا هستی که مظهر نور الانوار یا (فر ) است اشاره م یکند تا هویت هنر ایرانی را در توحید و یکتا پرستی نمایش دهد .
منابع و ماخذ
1- شیلا بلر و جاناتان بلوم / هنر و معماری اسلامی 2/ دکتر یعقوب آژند / نشر سمت /سال 81 / تهران .
2- موریس اسون دیماند / راهنمای صنایع اسلام / عبداله فریار / سال 83 / تهران .
3- دکتر صابر امامی / مقاله : نماد و تمثیل / کتاب ماه هنر / مرداد شهریور /سال 81.
4- سعید کریمی /مقاله : نمادهای آئینی /کتاب ماه هنر / مرداد شهریور /سال 81.
5- رضا میثمی /مقاله : اسطوره شناسی و سمبولیسم /کتاب ماه هنر / مهر و آبان /سال 81.
6- دکتر مهناز شایسته فر/ مقاله : نماد اساس مطالعات و زیبا شناختی و مضمونی هنر / کتاب ماه هنر /ش 139 / فروردین سال 89 .
7- رضوان احمدی پیام / مقاله : ریشه یابی نقوش گیاهی مشترک در قالی های ایران و هند / کتاب ماه هنر/ اردیبهشت سال 88 .
8- محمد افروغ / مقاله : عقلانیت در هنر ایرانی نگاهی به درخت سرو / کتاب ماه هنر / اردیبهشت سال 88 .
9- سعیده جعفری / مقاله : فر و نمادهای آن در هنر ساسانی / کتاب ماه هنر / ش 45 و 46 / خرداد و تیر سال 81.
10- نصرت اله بختور تاش / نشان راز آمیز / نشر فروهر / سال 71 / تهران .
11- مهرداد احمد امیر آقایی / مقاله : کیفیت لطیف جهان مثالی در شکل گیری هنرهای سنتی / قالی ایران / ش 65 / بهمن اسفند / سال 84
12- تورج ژوله / پژوهشی در فرش ایران / نشر یساولی / تهران .
13- رومن گریشمن / هنر ایران ماد و هخامنشی / نشر علمی فرهنگی / عیسی بهنام / سال 71 .
14- توسو جی گلاک / سیری در صنایع دستی ایران / سال 2535 / بانک ملی ایران .
15- ایوولف هانس / صنایع دستی کهن ایران / سیروس ابراهیم زاده / نشر آموزشی انقلاب اسلامی / تهران / سال 72 .
16- تیتوس بور کهارت / هنر اسلامی / مسعود رجب نیا / سروش / تهران / سال 65 .
17- ذکی محمد حسن / تاریخ صنایع ایران بعد از اسلام / محمد خلیلی / انتشارات اقبال / تهران / سال 66 .
18- رومن گریشمن / هنر ایران پارت و ساسانی / بهرام فره وشی / نشر بنگاه ترجمه و نشر کتاب / سال 50 .
19- پیر ژانپیر / رمز پردازی آتش / جلال ستاری / تهران / سال 87 .
20- کارل گوستاو یونگ / اسطوره های نو نشانه هایی در آسمان / جلال ستاری / نشر مرکز / سال 82
21- ابوالفضل وکیلی / شناخت طرح ها و نقشه های فرش ایران و جهان / نقش هستی / سال 82.
a.u.pope\a survey ….vol xiii
مریم فدایی – پائیز سال 89