مریم وبلاگ

درخت : در نزد بسیاری از اقوام کهن بعنوان جایگاه خدا یا خود خدا پرستیده میشد درخت نماد کیهان و منبع باروری و دانش و حیات جاودان است در مصر باستان مراسم مربوط به درخت وجود داشت و ارواح درختانی که ماده بودند همان ( نوت ) الهه آسمان و الهه هاثور بود این ارواح از شاخه ها بیرون می آمد در برخی روایات مصری خدایان از درخت آفریده شده اند و خدای ( رع ) از درخت انجیر مصری زاده شد و خدای وپ واوت خدای مصر علیا بود که سر شغال داشت و از درخت گز متولد شده بود در هند هم درخت موجودی مافوق طبیعی بود که بیشتر همان درخت انجیر هندی است که بودا زیر ان نشسته است این تصویر در سراسر جهان بودایی دیده میشود و تنها درخت تشریفاتی هند باستان نیست که در هنر بودا نفوذ داشت زیرا درختی بنام آشوکا هم بود که برای تزئین دروازه ها و نرده ها خارجی معابد استفاده میشد و معتقد بودند که یک روح مادینه درخت بنام یاکشی از درخت محافظت می کند در یونان بیشه ها یمقدس جنبه نیایش داشتند و به ان درختی که درون بیشه انتخاب میشد هدیه می دادند مشهورترین آن درخت بلوط دودونا است که برای خدای زئوس مقدس بود و با ان بعنوان غیب گو مشورت می کرد بعدها تصویر درخت نماد یکی از خدایان شد و زمانی که خدایان صورت انسانی گرفتند درخت بعنوان نشانه خدا تحول یافت مانند درخت آپولون – زیتون آتنا – مورد سبز آفرودیت – در بین النهرین هم درخت بصورتی بود که در دوس آن مریدان انسانی یا جانوری قرار می گرفت و نماد باروری بوده است در ان زمان تصور میشد که زمین مسطح است و به شکل کاسه وارونه که برای نگهداری آن به پایه ایی مانند کوه و ستون و درخت نیاز است محور جهانی یا درخت کیهانی را بابلی ها می شناختند و در اساطیر هند هم وجود داشت که از بودا اقتباس شد و بعدها بخشی از نماد گرایی استوپا معابد کهن بودایی شد درخت زندگی در باغ عدن که میوه اش باعث جاودانگی میشد مربوط به درخت کیهانی هندویی در کتاب ریگ ودا است از این درخت زندگی است که مایع سوما را تقطیر می کردند که نوشیدنی خدایان هندویی بود و ان را با نوشابه هوم ایرانی و نکتار یونانی یکی می دانند که باعث جاودانگی – دانش کامل و خوشبختب میشد در تورات اصل و منشا درخت کمتر مورد تحقیق قرار گرفته اما احتمالا از تصویر درخت مقدس آشوریان گرفته شده است که در سوی درخت افراد مختلفی قرار دارند در دین مسیح درخت به عنوان نماد درخت و صلیب قرار دارد سلسله نسب مسیح در قرون وسطی را با درخت نشان می دهند که از صلب ( یسا ) پدر حضرت داوود ع بیرون آمده بود این درخت نشانه بکر زایی حضرت مریم ع است اما درخت در تفکر ایرانیان از رایج ترین نقش ها ست و حتی در نقوش اساطیر ایران هم دیده شده که رمز کیهان و آفرینش کیهانی است نوک آن تمام سقف آسمان را می پوشاند و ریشه اش در سراسر زمین است شاخه های پهن در جهان گسترده شده و قلب آن جایگاه آتش آذرخش است و کهن ترین سرود جهان که در منطقه باستانی اریدو بین النهرین بدست آمد نشان میدهد که این درخت بعنوان منشا کائنات ستایش میشود این درخت ستون و رکن کیهانی است و زمین را به آسمان پیوند می دهد درخت زندگی ترکیبی از رستنی های مختلف است که به علت طول عمر و زیبایی مقدس است مانند درخت سدر و نخل و انگور و انار که رمز باروری است که میوه اش 1000 دانه است همچنین تصویر درخت زندگی در تصاویر میان دو راهب یا کاهن یا دو جانور افسانه ایی که نگهبانش هستند قرار دارد و رمز نیروی مقدس است برای انسانهای اولیه که زمین برای آن حاوی روح بود و تقدس داشت درخت را نگهبان این روح تصور می کردند و ایرانیان ماه را بصورت درختی بر قله کوه تجسم می کردند در میان اعراب جاهلی درخت عزی بتی بود که پرستش میشد در زرتشت کاشت درخت با خواندن دعای منظوم آغاز میشد و کاشت هر درختی بسیار مقدس بود و روزهای گوناگون را درخت کاری می کردند در دین زرتشت پاداش درخت کاران جایگاه نیکو بود و کسی که به درخت آزار برساند در کنار پل چینود یا صراط سرگردان است زیباترین مراسم در میان ملتهای مختلف دیده میشود مانند سنت رنگ سبز – عروج از درخت در مکتب راز آموزی ادیان – جشن ها و اعیاد درخت شمشاد – آینه گردانی در برابر درخت – ازدواج با درخت – برگزاری کلاس آموزش زیر درخت – چراغانی درخت – قربانی درخت – دخیل بستن و فال زدن به درخت – حمل درخت بدنبال تابوت مرده – بستن گهواره به درخت – آئین نخل گردانی در مراسم عزای امام حسین ع است در اسلام برای درخت اهمیت زیادی قایل شده است که ریشه در گذشته دارد زیرا در گذشته اعتقاد بود درختانی که برای بشر سودمندند روحی در آنها وجود دارد حتی در بین النهرین تصویر درخت که دوسوی آن جفت جانور نیمه خدا است دیده شده که درخت بمنزله تجلی الهه ایشتار – مادر الهه بود و نمونه آن یک درخت سرو – انگور – انار – نخل است که بر آثار آشور بکار می رفت این تصوی درخت با موجودات دو طرف آن از بین النهرین به شرق دور هم رفت و بعد به ایران آمد در هنر بیزانس این نقش را از دوره ساسانیان اقتباس کردند اما از محترم ترین درختان در تفکر ایرانیان درخت سرو یا کاج است درختی همیشه سبز بدون مرگ و نشانه درخت زندگی که با خورشید پیوستگی دارد و خورشید میوه درخت کیهانی محسوب میشد در خت زندگی در پردیس نمادی از مرکز عالم بود و از پای ان 4 جوی می جوشد که در 4 طرف جهات اصلی قرار دارد و با چلیپا متناظر است مانند نقش باغ آرایی ایرانی که در ان یک درخت در مرکز و 4 محور در 4 طرف قرار دارد که نمادی از بهشت می باشد یا همان پردیس ایرانی است که اولین بار در باغ آرایی کاخ پاسارگاد بکار رفته است بگفته دکتر پرهام سیر تطور نگاره سرو 3 مرحله دارد مرحله پیش از اسلام و دو مرحله بعد از اسلام است سرو بعدها تبدیل به نقش بته جغه شد در اساطیر ایران امده زرتشت پس از مرگ بشکل سرو در آمد که نامیرا است بگفته پرهام سرآغاز باور مقدس به سرو به تمدن عیلام و آشور میرسد و نماد خوشی و خرمی است در هنر اشکانی و ساسانی سرو نه تنها اقتدار بلکه درخت مقدس است در دوره اسلامی سرو تبدیل به بته جغه شد و از قرن 5 و 6 ه.ق در شکل سرو تصرف شد همچنین استجابت دعای مردم در پای سرو و وهم الود بودن نقطه ایی که در ان سروی بلند قد برافراشته بود می تواند به سهم خود سبب القای راز و افسون این درخت باشد جلوه های تجلی هنر باستانی سرو را در هنر سکاها و هخامنشی می بینیم که بصورت بال هما است و در هنر ساسانی و اوایل دوره اسلامی است که اول با همزادی درخت سرو نگاره بته ایی آشکار شد بنا به روایات ایرانی درخت سرو را زرتشت از بهشت آورد و در پیش آتشکده ها کاشت نسبت صفت آزادگی سرو در ارتباط با ناهید است درخت سرو خاص خورشید است و برخی با ماه وابسته می دانند زرتشت در اوستا به نوعی از سرو یاد می کند و ان را درختی بهشتی می داند که برگش دانش است نمونه نقش سرو را به کرات بر پلکان تخت جمشید می بینیم که نشانگر اعتقاد تقدس ان در دوره هخامنشی بوده است سرو به عنوان درخت زندگی هم بین مردم مشهور بود در خت سرو نماد جاودانگی بود ودر کنار گور های یونان باستان و ایتالیا و خاورمیانه هندو چین و اروپای مسیحی هم یافت شد سرو مربوط به امور تدفین آنها بود که بدن را پس از مرگ حفظ می کرد بر یاد مانهای میترائیسم 7 سر دلالت بر 7 سیاره دارد که روح در سفر خود بسوی آسمان از آنها می گذرد .درخت کاج نوعی از درخت سرو است که نماد چینی آن طول عمر و دوستی پایدار در برابر بدبختی است که با درخت خیزران و آلو 3 دوست بشمار می آمدند در تزئینات سفال های چینی سده 15 میلادی دیده شده درخت کاج تجسم شو هسینگ خدای شادی چینی هاست میوه درخت کاج بر عصای جادویی خدای دیونوسوس یونانی نقش شده و در هنر تدفینی رومیان بعنوان نماد فنا ناپاذیری بود درخت انگور در بخش اعظم نماد گرایی تفکر عیسوی و دیونوسوسی یونان دیده میشود و با هم مشترک هستند برگ انگور یا تاک برای خدای باکوس خدای شراب و پیروانش تاجی را تشکیل می دهد و برگهایش بدور گل خوشه ایی زینت سر باکوس و باکانت ها هستند طوماری از برگ تاک جنبه ایی از معابد باکوسی را دارد در هنر مسیحی بصورت نقش تزئینی است و نزد مسیحیان اولیه مظهر مسیح است و در هنر مصری اوزیریس خدای کشاورزی را از تاک می دانند در دوره رنسانس تجسم فصل پائیز و از 4 فصل بود و یکی از 7 گناه بزرگ تاجی از برگ تاک بر سر دارد در سده 5 میلادی در هنر مسیحی خوشه های تاک نماد شرای در مراسم عشای ربانی و خون عیسی بود مسیح در حالت خوابیده در آغوش مریم ع گاهی خوشه هایی از انگور را در دست دارد تاک نماد عیسی بر صلیب هم هست .انار از درختان مقدس است و دانه انار میان اقوام مدیترانه – خاور نزدیک – هند بصورت نماد گسترده ایی از باروروی و فراوانی است انار  نشانه الهه های یونانی ( دمتر – سرس ) – پرسفونه و هرا /جونو است انار بعنوان نماد مسیحی رستاخیز است در هنر بودا و شرق دور انار را بصورت زنی نشان داده اند که کودکی در بغل دارد و نماد باروری است و روی نقش های سفالها دیده میشود .درخت نخل منبع مهم تغذیه مردم بین النهرین بود و در مراسم باروری بکار میرفت ازدواج مقدس بین مادر – الهه و خدای غلات بنام تموز بعنوان پیوند بین درخت نخل و دانه مقدس گندم پنداشته میشد بر فراز درخت نخل بعنوان نماد باروری تاجی از نقش مایه نخل سده 7 ق .م دولت آشور روی یاد مانهای آنها دیده میشد در مصر نماد افزایش محصولات بود و بر پاپیروس بعنوان نماد اشرافی مصر علیا و سفلی بوده است درخت نخل در نظر خدای رع – خورشید و یا همان خدای مقدس بود و در دوره سلطنت جدید مصر بعنوان نشانه سس هت خدای نوشتار – الهه و محافظ اسناد سلطنتی بشمار می رفت همچنین شاخه درخت خرما معروف با لولاب یکی از 4 انجیل چهارگانه است که راهبان کلیمی در جشن میوه بندان بکار میبردند که همان جشن محصول بوده است در زمان یونان و روم باستان این چهارگانه را با نخل نشان می دادند و بعنوان نماد پیروزی نظامی در ارتش روم شناخته میشد و در هنر تدفینی گورهای تدفینی مسیحیان اولیه کاربرد داشت و نشانه شهیدان عیسوی بود در هنگام وفات حضرت مریم ع و یوحنا و روز آخرین ورود مسیح ع به اورشلیم درخت نخل بکار میرفته است نخل نشانه بکر زایی مریم هم بوده است این درخت در دوره هخامنشی تا ساسانی درختی مقدس بود و در گچ بری های بیشابور از دوره ساسانی دیده میشود در نقوش آنها هر نخل دو جفت برگ خرما بشکل بال دارد و بر مهرهای ساسانی درخت نخل بکار میرفت که در دو طرف ان نقش دو حیوان قرار داده میشد.ادامه داره ...