مریم وبلاگ

6-نقش اولدوز ( ستاره خطی ) :نام خاصی که عمومیت داشته باشد هنوز  بر روی این فرم گذاشته نشده است ولی یکی از سوزن دوزان با سابقه نیز این فرم را با اسم ستاره معرفی می کرد و به نظر می رسد که به دلیل مشابهت با ستاره ، احتمالاً در آینده نیز ، رایج ترین اصطلاح در مورد این نقش همین نام باشد. این نقش بسیار ساده از دوخت هایی ساده حاصل می شود که به حالت ضربدری بر روی یکدیگر قرار می گیرند و یک نقطه مرکزی از برخورد آنها حاصل می شود و . چنانکه ذکر گردید این نقش قطعاً از نقش قوش ایاقی( پای پرنده ) اقتباس شده است .

  7-نقش حصیر ( حصیری ) : این نقش مابین دو ردیف سو یا سو چکماخ  قرار می گیرد و به دلیل اینکه این فضا بوسیله دو ردیف نخ درشت و موازی بوجود می آید به آن « آق یر آچماخ » یا باز کردن فضای خالی می گویند . درون این نقش با دوخت حصیری پر می شود این نقش  جزو نقوش بیرونی و پیرامونی محسوب می شود و مانند نواری یک دور کامل  دور نقوش مرکزی  قرار می گیرد . در اکثر موارد روی خط مرکزی این دوخت ( روی رأس دوخت های هفت شکل )  را دوخت زنجیری می دوزند. و در برخی موارد دوخت زیگزاگی بر روی آن انجام می دهند ،ولی به نحوی که خطوط ، در آن به جای زاویه های تند مثلثی ، به صورت منحنی و نیمدایره ای ایجاد می شوند تا از تیزی و خشونت حاصل از زاویه های تند خطوط شکسته کاسته شود

8- نقش چَلیک ( عصا ) :این نقش فقط در سوزن دوزی های با زمینه نیمه پر  دیده می شود و بنا به گفته یکی از سوزن دوزان با سابقه ، این نقش توسط خود وی ابداع شده است و به خاطر مشابهت به عصا آنرا به همین نام خوانده است . این فرم با دوخت زنجیری ایجاد می شود و محل خاصی برای آن وجود ندارد . ابتدا دو خط موازی هم  به فاصله حدود 4-3 سانتیمتر با دوخت زنجیری ایجاد می شود و نقش عصا در درون فضای خالی بین دو خط موازی بوجود می آید.

  9-نقش یاپراخ ( برگ ): این فرم نیز از فرم های ابداع شده  جدید است که با دوخت حصیری پر می شود و با انحناهای خود به همراه دوخت حصیری درون آن که به جهت دار شدن آن کمک می کند ،حرکت را تداعی می کند و در گردش چشم در صفحه نقش مهمی دارد .  

10-نقش بادام بوتا ( بته جقه ) : یکی از گرانبهاترین و قدیمی ترین میراث به جا مانده از گذشتگان و هنر آنها نقوش سنتی است . نقوشی که ریشه در دل فرهنگ ما دارد، نقوشی که با قلب تاریخ تپیده و تا به امروز به زندگی اش ادامه داده . یکی از این نقوش بته جقه است بته جقه بی شک یکی ازقدیمی ترین نقوشی کاملاً ایرانی است . در سوزن دوزی ممقان تنها یک نوع از بته جقه با نام بته بادامی استفاده می شود(در سوزن دوزی های با طرح قدیمی تر تنها ازنقش بته جقه بادامی استفاده می شود ، ولی در طرح های جدید تر که گاه تأثیر پذیری از دیگر نمونه های سوزن دوزی و صنایع دستی سایر نقاط کشور در آنها ، بخوبی قابل مشاهده است ، ترسیم این نقش نیز در بیشتر موارد با استفاده از الگو صورت می گیرد . بدین گونه که ابتدا طرح بته جقه را بر روی کاغذ یا مقوا پیاده نموده و سپس از روی آن نسبت به انتقال طرح بر روی زمینه ، سوزن دوزی اقدام می کنند . این کار برای هماهنگی بیشتر بین اندازه و فرم تمامی طرح های بته جقه بر روی سوزن دوزی صورت می گیرد   .نکته جالب در مورد نامگذاری بته جقه در این شهر این است که تنها به بخش قطره ای شکل این فرم بته جقه می گویند و بخش بیرونی آن نیز با نام « بورون » نامیده می شود .

  11-سایر نقوش: نقوش که ذکر گردید ، اصلی ترین نقوش ممقان دوزی را تشکیل می دهند ولی با توجه به اینکه توجه به سلیقه جامعه و فروش محصولات از دغدغه های تولید کنندگان صنایع دستی است ، و اشتغال افراد جوان و با انگیزه در این زمینه زیاد شده است ، امروزه ابداع نقوش جدید تر بیشتر شدت گرفته است .  نقوشی همانند پاپیونی ، نقش قلب ، بته جقه هایی که گاه با تغییر فرم به شکلی حد واسط برگ و بته جقه ، در آمده اند و ....از نقوشی است که در چندین سال اخیر بوجود آمده اند در طی سالیان اخیر ورود افراد جوان و با انگیزه به این عرصه باعث تحول در ایجاد نقوش جدید تر و حتی تولیداتی متنوع گردیده است که حتی در برخی از موارد نقش روی آنها نیز متناسب  با کارکرد آنها ایجاد می شوند

ستاره هشت پر ( شمسه ) : در سوزن دوزی ممقان در درون دایره ای که ماه نام گرفته ، نقشی دیده می شود که در فرهنگ ایرانی به نام ستاره هشت پر یا شمسه معروف است .

با توجه به اینکه ترسیم این ستاره به همراه    طراحی نقش ماه صورت می گیرد و از آن جدا نیستاگر نگاهی دقیق تر به نقش ستاره در سوزن دوزی ممقان داشته باشیم ، متوجه شباهت زیاد آن با یکی از دیرینه ترین و معروف ترین نقوش ایران باستان یعنی « گل لوتوس » در تخت جمشید می شویم . 

تکنیک و شیوه دوخت  ومواد اولیه:در سوزن دوزی ممقان نیز همانند اغلب صنایع دستی کشور مواد و مصالح زیادی استفاده نمی گردد. مواد اولیه بکار رفته در ممقان دوزی عبارتند از :

آستر :  در تولیداتی که زمینه کار به طور کامل پوشانده می شود ، آستر ، اغلب از جنس دبیت یا پارچه چادری کهنه و به رنگ سیاه بوده است . ( رنگ سیاه بدین جهت انتخاب می شده است که منافذ احتمالی باقیمانده حین دوخت را بپوشاند. ) ولی در تولیدات با زمینه نیمه پرکه زیر کار کاملاً با دوخت پر نمی شود، از پارچه های رنگین و متنوع استفاده می شود و به دلیل اینکه رنگ زمینه نیز در ترکیب رنگی اثر مؤثر است ، رنگ پارچه زمینه متناسب با رنگ و فرم بکار رفته در سوزن دوزی ، انتخاب می شود .

لایه عبارت از چندین برگ کاغذ است که برای صاف نگهداشتن کار ، بین آستر و رویه قرار می گیرد . در اغلب موارد از کاغذ روزنامه یا پاکت سیمان و گچ استفاده می شود .

نخ ابریشمی مصنوعیviscoz   )    (که تقریباً محدودیتی از لحاظ تنوع رنگی ندارد و تمامی طیف رنگی در آن وجود دارد . ( در گذشته از ابریشم طبیعی استفاده می شده است که از دوام بیشتری در برابر نور و مواد شوینده برخوردار بوده است .)

نخ قرقره همرنگ با پارچه زمینه که برای دوختن لبه آستر و رویه الگو ، استفاده می شود.

سوزن معمولی حدود 4 الی 5 سانتیمتری.