مریم وبلاگ

واژه خوزستان در متنهای تاریخی

متون تاریخی قرن 3 ه.ق مانند کتاب تاریخ یعقوبی – متن تاریخی قرن 4 ه.ق مانند : کتاب اخبار الرسل و الملوک که خوزستان را نام بخشی از سرزمین پارسیان ذکر می کند و آن را محل جد کیخسرو شاه پیشدادی ایران دانسته است – کتاب التنبیه و الاشراف که در ان به ذکر شاهان ایران می پردازد و محل انها که در خوزستان است – تجارب الامم – در متن تاریخی قرن 5 ه.ق مانند : تاریخ یمینی -سیاست نامه - متن تاریخی قرن 6 ه.ق مانند : مجمل التواریخ و القصص – کتاب الانساب – راحه الصدور و آیه السرور – از متون تاریخی قرن 7 ه.ق مانند : عیون الانبا فی طبقات الاطبا – الکامل فی التاریخ – سیرت جلال الدین مینکبرنی – جهانگشای جوینی تاریخ شاهی قرا ختائیان – تاریخ مختصر الدل – متنهای تاریخی قرن 8 ه.ق مانند : کتاب تاریخ فخری – جامع التواریخ – روضه اولی الالباب – تاریخ گزیده – شیراز نامه - متنهای تاریخی قرن 9 ه.ق مانند : مقدمه کتاب العبر – ظفر نامه – انیس الناس – مجمل التواریخ – مطلع السعدین – متنهای تاریخی قرن 10 مانند : حبیب السیر – احسن التواریخ – نقاوه الاثار – متنهای تاریخی قرن 11 ه.ق مانند : شرفنامه – جامع مفیدی – فردوس در تاریخ شوشتر – خلاصه البلدان – متنهای تاریخی قرن 12 و 13 ه.ق مانند : دره نادری – حقایق الاخبار ناصری که در تمام متون از قرن 3 تا 13 ه.ق از اصالت پارسی خوزستان و اهواز و شهرهای ان سخن گفته اند و بیشتر مولفین آنها اعراب بوده اند .

واژه خوزستان در برخی متون دیگر هم امده مانند کتاب شرح صحیح که در آن بنقل از سلمان فارسی اورا از مردم رامهرمز دانسته است در کتاب وفیات العیان و انبا الزمان هم نمونه دیگری است که از قاضی ایرانی آن ساکن بهبهان سخن می گوید در متون عرفانی هم نام پارسی خوزستان امده مانند : رساله الوصیه – تذکره الاولیا در کتب پزشکی که دهخدا از لغت خوز یاد می کند و طب الخوز را منسوب به مدرسه گندی شاپور خوزستان می داند – در تمام فرهنگنامه ها از خوز و هوز و اهواز به تفضیل سخن آمده مانند فرهنگنامه مصری تالیف محمد فرید مصطفی وجدی – دایره المعارف الاسلامیه – مکاتبات تاریخی مانند نوشتجات شاه اسماعیل صفوی – و دوره سلجوقیان .

کلا به افرادی که نسب آنها به خوزستان میرسد خوزی می گفتند که در سه بخش پراکنده اند مانند خوزی نسبان منسوب به خوزستان – منسوب به شعب الخوز مکه – ساکنین محله خوزیان اصفهان –شعب در لغت بمعنای شکاف کوه است که در گذشته تعدادی از خوزستان در مکه اقامت کردند و نام خود را بر این جا گذاشتند مانند شعب ابیطالب – یا خوزی های اصفهان تمام این اسنادو توضیحات مکتوب ان در کتاب های تاریخی ثبت شده است که خواند کاملا این کتاب را پیشنهاد می کنم.