مریم وبلاگ

کتیبه سنگی بسم ا... موزه آذربایجان تبریز

موزه تبریز در آذربایجان شرقی یکی از موزه های غنی از لحاظ گنجینه ارزشمند آثار هنری ایران است که در سال 1336 ه.ش ساخته و در سال 41 رسما بکار خود پرداخت این موزه در حال حاضر از سه بخش باستان شناسی – مردم شناسی – تاریخ مشروطه تشکیل شده و آثار باستانی ان حاصل حفاری های انجام شده از مناطق موشلان- حسنلو- قره تپه – خسور شاه – مارلیک و... میباشد از شاهکارهای هنری این موزه کتیبه سنگی بزرگی است که توسط حکاک و خطاط و شاعر هنرمند عصر قاجار یعنی میرزا محمد علی قوچانی معروف به سنگلاخ خلق شده و از زیبا ترین آثار هنری بشمار می آید .

«...میرزا محمد علی اردوغانی قوچانی اسفراینی معروف به ( خامه روان) و متخلص به ( سنگلاخ) از مردان مشهور قرن 13 ه.ق در کشورهای اسلامی است وی از خوشنویسان و شاعران بلند پایه آن قرن است و در نثر سبک خاصی داشته است وی در سال 1185 ه.ق در اردوغان اسفراین متولد شد در حالی که اصلیتش از خاندان قرائی قوچان بود بیشتر منابع تاریخی او را میرزا سنگلاخ خراسانی خپوشانی نوشته اند میرزا سنگلاخ در فارسی و عربی چیره دست بود و در فن خط مهارتی عجیب داشت از تمام خطوط نستعلیق و شکسته و نسخ را خوش می نوشت اما در نستعلیق نویسی استاد بود گفته اند سنگلاخ هنرمندی درویش مسلک و در عین حال بلند پرواز بوده و نزدیک به 110 سال عمر کرد نیمی از عمرش در سفر گذشت و برخی از اشعارش را در مدح برخی اشخاص سرود در 25 سالگی به عثمانی و مصر سفر کرد و توسط محمد علی پاشا خدیو مصر برای کتابت کتیبه دور مسجد جامع محمد علی پاشا به قاهره دعوت شد از جمله آثار با ارزش او سنگ نبشته مرمر عظیمی برای تربت مطهر حضرت رسول اکرم ص است که به مدت 8 سال برآن کار کرد سطح این تابلو متن جلی بسم ا... الرحمن الرحیم بقلم یک دانگ کتیبه نستعلیق خوش و خطوط با اشعار بوصیری در مدح پیامبر اسلام ص داردکه بصورت برجسته نوشته شده است اثر رقم دارد بر یکی از نقوش تزئینی آن , راقمه سنگلاخ خامه روان بچشم می خورد بنا به روایت مورخان حمل این کتیبه بسیار دشوار بوده و برای ساخت آن از محمد علی پاشا توقع پاداش گزاف داشته است که چون از دریافت آن مایوس شد اثر را با کشتی به استانبول انتقال داد و به سلطان عبدالعزیز خان سلطان عثمانی عرضه نمود تا اینکه با وساطت و اقدام میرزا جعفر خان مشیر الدوله از راه قفقاز به ایران ارسال شد و در تبریز در معرض دید عموم قرار گرفت مقرر شده بود تا در مشهد بر سر گور خود قرار دهد که نشد و سنگ در مزار سید ابراهیم تبریز بر دیوار منصوب گردید تا اینکه میرزا سنگلاخ در گذشت و اورا در کنار همان سنگ بخاک سپردند ..[1]»تا اینکه بعدها در سال 1372 ه.ش بمنظور حفاظت بیشتر از کتیبه به موزه آذربایجان تبریز منتقل شد.مشخصات ظاهری اثر بنا به شناسایی فرم ان شامل «نام اثر : کتیبه بسم ا...الرحمن الرحیم -جنس اثر : سنگ مرمر سفید -نام سازنده : میرزا سنگلاخ -سال ساخت : 1270 ه.ق -نام طراح اصلی : میرزا سنگلاخ -ابعاد : 82/3×33/1سانتی متر -محل نگهداری : موزه آذربایجان – تبریز.