مریم وبلاگ

وجود اعتقادات اساطیری مردم عصر هخامنشی و باور آنان به تاثیر گذاری الهامات آئینی بر زندگی سبب گردید تا سنگ به عنوان یک ابزار مناسب در جهت ساخت و پرداخت اشیایی که بتواند با جنسیت خاص خود بیشترین تاثیر را بمنظور انتقال پیام بر عموم بگذارد انتخاب شود که نمونه هایی از آن اسب بالدار – گاو بالدار و ... در هنر آئینی دوره هخامنشی است بزرگنمایی این نوع احجام اسطوره ایی و نمادین برگرفته از باورهای ملی مردم ان عصر یکی از ترفندهای سنگتراشان برای تعلیمات مذهبی و اعتقادی آن دوران به شمار می آید .

همچنین بهره برداری از روش سنگتراشی در نمایش تزئینات البسه و آرایش مو وصورت و زیورآلات متمولین دوره اشکانی به همراه ظرافت و دقتی که در بازنمایی آن داشتند نشان دهنده علاقمندی و وابستگی سران این دوره به زندگی مرفه و نمایش میزان مهارت و قدرت هنر و صنعت برخی از رشته های هنری ان روز گار بوده است دوره ساسانی دوره قدرت و شوکت ایران در مصاف با روم باستان به عنوان یک قطب برتر سیاسی و فرهنگی است زیرا وجود جاده ابریشم و داد و ستد کالاهای بازرگانی وهمچنین دستیابی به معادن غنی احجار قیمتی شرق آسیا سبب گردید تا هنر ایرانی با استفاده از نمونه احجار گران قیمتی مانند لعل و یاقوت و زمرد نمود بیشتری بر آثار هنری داشته باشد .

دوره اسلامی دوران تغییر و تحول بنیادی به لحاظ بینش و باور به یک اصل بود که اگر چه در هویت گذشته آن خللی ایجاد نکرد اما به شکل جدیدی هدفمند گردید زیرا ارزش های اسلامی با محوریت خداپرستی و یکتا پرستی دوران کهن باعث شد تا هنرمند مسلمان در استفاده از شیوه های سنتی خود تغییر و تحول شگرفی در نوع نقوش و طرح های خود ایجاد کند که یکی از این تحولات استفاده از طرح ها ی خلاصه شده طبیعی مانند نقوش اسلیمی ها و در مرتبه بعد ختایی است ممنوعیت استفاده از هرگونه تصویر سازی طبیعی بلحاظ شرعی تولیدات هنری ایرانی را دستخوش تغییر بنیادی نمود و انقلاب جدیدی را در نوآوری و خلق پدیده های شگرف هنری بوجود آورد که یکی از انها تغییر در استفاده هنر سنگتراشی سنتی ایرانی است که «در ابتدای رواج دین اسلام در ایران و آسیای مرکزی و عراق کنونی تا سوریه و مصر برای تزئینات قصر ها و مساجد بکار گرفته شد در حالیکه نقوش تماماً منشاء ایرانی داشتند و به نوعی اقتباسی از طرح و نقش ساسانی با گل و برگهای موسوم به برگ نخلی بودند از مهمترین ابنیه های دوره اموی قصر زمستانی بنی امیه در المشتی است که در صحرای سوریه قرار دارد که جلوی خان آن طرح های تزئینی حجاری شده شامل اشکال حیوانی مانند پرندگان و انسانها با ساقه های درخت انگور و طوماری شکل می باشد مطالعه دقیق این اثر حجاری نه تنها نشانه پیروی از اسلوب ساسانی در کشور سوریه است بلکه یک سبک جدید شرقی را بوجود آورده که می توان آن را سبک اموی نامید این نوع حجاری تا زمان حکومت عباسی ادامه یافت »( دیماند ,1383 :90 تا 92 ) با مطالعه نوع شیوه کار هنرمندان اولیه اسلامی مشخص میشود که انها در اجرای نقش اندازی و برجسته نمودن بخش هایی از طرح و نقوش رایج آن زمان به موضوع مهمی که همان نمایش منشاء هنر اسلامی یعنی توحید است توجه داشته اند و سعی داشتند تا نشان دهند که نقوش اسلیمی و ختایی و گل و برگهای استلیزه شده (ساسانی و بیزانس) حال می بایست برای انتقال یک پیام معنوی و الهی نوین انجام وظیفه کند در نتیجه صنعتگر با آموزش های معنوی و روحانی منبعث از تعالیم قرآنی وبا هنر خود تبحر و خلاقیت بیشتری در استفاده از ابزارو شیوه کار وطرح ها اعمال کردند که این مسئله به برجسته نمودن مشخصه های تصویری عناصر بصری تاثیر گذار یک اثر نقاشی – خوشنویسی  یا تذهیب و... است کمکهای شایانی می نمود.