مریم وبلاگ

از خطوط اولیه اسلامی خطوط کوفی و نسخ است که برای مطالعه سابقه آن می بایست به تاریخ جغرافیایی اقلیمی مناطقی که در تماس نزدیک فرهنگی اجتماعی با حجاز بودند توجه داشت زیرا خطوط اسلامی جدید هستند و نسبت به خطوط بابلی – چینی – پهلوی – مصری – لاتین قدمت چندانی ندارند و منشا آن به خطوط کهن ساکنان منطقه میانرودان و سوریه و یمن و ایران میرسد زیرا بگفته مورخین این مناطق از اصلی ترین مکانها برای اختراع و تثبیت و تکمیل خطوطی هستند که بعدها به نام خط کامل عربی شهرت یافت برای شناخت خطوط اسلامی و نحوه تکامل و تغییر شکل حروف اولیه آن بررسی تعاملات فرهنگی و اجتماعی این مناطق بر هم قابل توجه  است  و ساخت شهرهای تیسفون – انبار – حیره در منطقه میانرودان وشهرحران در سوریه با سیطره دولت ساسانی  به مدت 4 قرن و رواج زبان و خط پهلوی – فارسی و عربی در این مناطق غیر قابل انکار میباشد زیرا احتمال میرود تا دوره ساسانی مناطق سوریه و حجازبه دلیل حضور اقوام دینی متعدد و همچنین بازرگانی مابین همسایگان  از خطوط اولیه نبطی – سریانی – آرامی – عبری استفاده می کردند در حالیکه  در ایران خط سریانی – پهلوی و دین دبیره کاربرد داشت  همچنین منطقه حجاز به سه بخش شمالی – جنوبی و مرکزی تقسیم میشد که در گذشته از خطی ساده خشن زاویه دار استفاده می کردند این خط تاز مان بعثت پیامبر اسلام  ص رایج بود وآن را بنام خط جزم می شناختند خط جزم  از خط مسند یعنی خط اقوام حمیری ساکنان اولیه یمن اقتباس شده است این خط در پی مهاجرت های اولیه یمنی ها به سمت مرکز و شمال عربستان بین اقوام سامی متداول شده  بود در واقع اقوام اولیه ساکن یمن در تاثیر گذاری فرهنگ و هنر خود به مناطق مختلف حجاز سهم بسزایی داشتندمانند قبایل اولیه  یمنی و ایرانیان مقیم آن که بنام فرس یمنی ( هاماوران) از زمان  ساسانیان   شناخته شده اند مناطق مختلف حجاز در بدو هجرت این اقوام   شامل  سه بخش عربستان صحرایی یا بادیه شام بود که در شمال آن سرزمین تدمر یا پالمیر قرار دارد که به سوریه امروزی می رسد و دومین منطقه عربستان سنگی با مرکزیت نبطیان است و سومین منطقه سرزمین خوشبخت یا یمن می باشد یمن متمدن ترین بخش عربستان است که در آن دولتهای بسیاری بوجود آمد و وجود باران و سد مارب در ساخت بزرگترین و متمدن ترین تمدن حجاز یعنی دولت حمیری  دست داشت تا اینکه با خرابی سد و حملات حبشی ها به این سرزمین  ساکنان آن به مرکز و شمال حجاز هجرت کردند و با خود فرهنگ و خط اولیه را به این مناطق  منتقل نمودند در طی این مهاجرت ها گروهی در شمال عربستان شهرکهایی با دولتهای غسانیان – لخمیان – آل کنده  ساختند و تنها دولتی که تا آن زمان صاحب خط بود وبا تغییر مکان خط آنها رواج یافت  دولت حمیری است که از قرن 2 ق.م(هشت قرن قبل از هجرت) تا قرن 6 میلادی (قرن اول هجری ) در منطقه حجاز دوام داشتند این دولت جای دولت  باستانی حضر موت و قتبان را گرفته بود حمیری ها در مسیر حرکت خود به سمت شمال و مرکز حجاز  ودر مسیر آن به شهر حیره وارد شدند و خط خود بنام مسند را رواج دادند این خط بعدها به شهر انبار(از شهرهای دوره ساسانی   میانرودان ) رسید و سپس از شهر انبار به مکه رفت در این راستا ساکنان شهر حیره با مالکیت دولت ساسانی  و قبایل لخمیان (شعب مهاجرین یمن )بودند و بمدت 4 قرن دولت ساسانی برآنها حکومت می کرد امارت حیره سدی در برابر حملات اعراب بدوی بود که در کنار رود فرات توسط شاپور اول ساسانی بنیان گذاشته شده بود.