سفارش تبلیغ
صبا ویژن

مریم وبلاگ

تقدس کلمه از منظر ادیان(اسلام)-1

 قسمت دوم-

جهان سراسر کتاب خداست و اغاز و انجام ان یکی است و سراسر کائنات صنع و کلــمــه خــداست   و می بایست هربار بصورتی ظاهر می شوددر ارزش وجودی نگارش کلمات الهی همین بس که قران بارها مسلمین را به نوشتن سفارش کرده است و خداوند به عنوان قادری که علم الا نسان بالقلم توصیف شده به نون و القلم سوگند یــــاد می کند ( ایده نوشتن ) در همه جای قران دیده می شود مثلا دو فرشته مامورند تا اعمال انسانها را بنویسند و در روز قیامت کتاب اعمال انسانها به دستشان داده می شود و حتی مسلمین سرنوشت را ( مکتوب ) می نامند و از خطاط ازلی نام میبرند «کلــمه نخـستین هـمان ( کن ) است از سوی دیگر این کلمه در مرکبی که قلم الهی با ان حقایق همه چیز را بر لوح محفوظ نگاشــته می باشد و هنر خط بازتاب کلام خدا بر لوح محفوظ است ....واکنش مسلمانان نسبت به پیام الهی همان ابداع خوشنویسی است و نقاطی که از قلم الهی ترسیم میشود نمونه مثالی آن همان قرآن است »( نصر,1375,« پیام روحانی خوشنویسی در اسلام »,:95)منظور از ذکر کلام خدا در معارف اسلامی یاد خداست که درجات متفاوت دارد کلمه ومشتقات ان بارها در قرآن به کار رفته است مانند اسم ( المتکلم ) که از اسما و صفات حق است و مراتبی دارد و در مقام واحدیت همان علم ذاتی خداونداست و مبدا تمام کلمات می باشد حضرت علی ع می فرمایند خدای سبحان کاتب قرآن است و در مکتوب خود را تجلی داد و مردم کـلام آن را می خوانند و میشنوند حال آنکه متکلم آن را نمی بینند حقیقت کلام همان حقیقت نور الانوار است و توسط کلمه ( کن ) اظهار میشود در این تجلی ,گوینده ذات مقدس خداوند است و کلام او باعث تجلی ذاتی اسما و صفات الهی میشود همچنین حقیقت وحی از انواع کلام الهی است و درجاتی دارد و وحی و کلام فقط وسیله زبانی و بیانی انسانی نیست که بیان شود کلام الهی بصورت کلمه( لوگوس) یکی از ارکان عرفان اسلامی، مخصوصا درعرفان ابن عربی است که از آن تعبیر به «حقیقت محمدیه» یا احدیه هم شده است [1]کلمه در دیدگاه اسلام مفاهیم خاصی دارد یعنی هر انسانی که در درجه کمال به این کلمه (لوگوس) برسد، به سبب آن واسطه فیض الهی محسوب می شود و تحت عنوان « انسان کامل » (که مثل آن می تواند هر یک از پیامبران بالاخص حضرت ختمی مرتبت باشد) علت غایی هستی محسوب گردد از نظر تصوف کلمه مبدا هر نوع علم الهی است و ابن عربی بانی شکل گیری تفکر حروفیه, به ان محمدیه می گفت او کلمه را به ادم – کلمه – حقیقت آدمیه – حقیقت انسانی – انسان کامل نسبت داده و معتقد است همگی ارتباطی با جهان دارند که حقیقه الحقایق خوانده می شود در متون صوفیه انسان کامل همان کلمه الهی است که در حقیقت محمدیه متجلی شده است و کلمه نیروی ساری در جهان است و این کلمه از نظر ابن عربی برابر با عقل اول – عقل کل است و سرچشمه تمام علم الهی است و کلمه الهیه یا لوگوس در تمدن اسلامی برابر با اندیشه انسان کامل می شودحروفیه منشا کلمات را اصوات میدادند که از عالم دیگری است زیـرا « هستی با صوت یا صدا ظهور یافت و صوت در هر شکلی از هستی وجود دارد یعنی اگر هر شکل از هستی را پدیده ایی بشماریم که از عالم غیب به عین می آید و به چـشم می رسد حالت تعین می یابد و از کیفیت به کمیت تبدیل می شود و در همه این هستی ها صوت وجود دارد کمال صوت کلام است و این تنهادر انسان ظهور یافته و کلمه از حرف است پس اصل صـــوت و کلـــمه حـرف اســـــت » ( خیاوی,1379 :193و194 ) حروفیه هستی کائنات رابر اساس نبوت – امامت – الوهیت دانسته و به نظر آنها کائنات محل ظهور هستی است و جهان بصورت ماده و روح همه ترکیبی از 32 حرف است و هرچه در آسمان و زمین است همه یک کلمه است که به صورتهای متفاوت شکل گرفته اند و همه اشکال و صور خلقت تجلی یک حقیقت واحد است و همه عناصر چهارگانه ( آب – باد – خاک – آتش ) ترکیبی از حروفند و انچه در آسمان و زمین اسـت همه یــک کلمه ایم و در نهایت به او می رسیم.



[1]   - نک : ( شنکایی . مرضیه , ( 1381 ) , « بررسی تطبیقی اسمای الهی » , نشر سروش , تهران ) .