مریم وبلاگ

قسمت پنجم-

زایش جهان از تاثیر این دو عامل اصلی صورت می گیرد ( یین و یانگ) که وجوه تائو هستند تائو هسته اصلی جهان است و در هنر چینی نماد آن بصورت شعاع های یک دایره همیشه سر گردان رسم می شود این دو اصل در تداخل خود نشانی سمبولیک از رابطه جهان صغیر و جهان کبیر هستند تمام کیهان شناسی چینی بر اساس این دو اصل استوار است که با کنش و واکنش هم اشیا را بوجود آورده اند و باعث وحدت و هماهنگی می شوند در اندیشه تائو انسان کامل کسی است که یین و یانگ یعنی عقل و احساس در او به تکامل رسیده باشد قانون تائو به عنوان نظم طبیعی جهان نام برده میشود و همه چیز در بازگشت دائمی به نقطه آغاز خود می رسد و وحدت در اثر حرکت تائو مبدل به تکثر می گردد .

تهی در کیهان شناسی تائو نشان دهنده یک حالت منفی است منظور از تهی بودن همان تهیای روحانی انسان است که با حالت بی کنشی روبرو است و مفهوم اساسی تهی همان حالت آغازین تائو است (راز رازهها ) از دید شرقی حقیقتی که زیر بنا است حقیقتی است تهی که جوهر تمام اشکال و سرچشمه زندگی را تشکیل میدهدو این همان فضای خالی زنده ایی است که موجد تمام اشکال محسوس است تائو این تهی بودن را فضا و جای خالی می داند و منظور از این فضا همان فضای خالی است که قــدرت خلاقیــت نامتناهی را ایجاد میکند و انسان با چنین برداشتی با طریقتها یکی میشود طریقت بطور عام خود رادر تعداد کثیری از صورتهای هستی متجلی می کند انسان خود بی انکه مانعی باشد از چیزی به چیز دیگر تبدیل می شود گویی در تهی و گستره ایی در حال حرکت است او در حقیقت در یک خلاء نیست چرا که چیزهایی هم که مملو از حیات است وجود دارند که در صورت بی نهایت ظاهر و پنهان می شوند در این خلا ء متافیزیکی اشیا دیگر مانعی بر سر راه آزادی مطلق انسان نیستند چرا که او با هر کدام از این اشیا یکی بوده و از درون در جریان جهانی تبدیلات شرکت داشته و او خود جهانی است .

کلمه ( ت) به معنی قدرت – فضیلت – هنر است ( ت) همان نفس الرحمان است زمانی که ذهن آزاد و تهی میشود تا در حالت بی کنشی هماهنگ با طبیعت عمل کند نوعی پرهیز کاری در او بوجود می آید که در تائو یسم به آن ( ت) یا فضیلت طلبی گویند( ت ) نیروی آفرینش خود بخودی و طبیعی انسان است نیرویی که اگر انسان سعی کند بر اساس روشهای رسمی بران چیره شود از حرکت می ایستد بر اساس این نوع تفکر محصول هنری چینی باید از هر گونه پلیدی و پستی بر کنار باشد زیرا میان الهامات هنری و جان هنرمند نباید مانعی باشدو این الهام به آن موسیقی آسمان شبیه است که چوانگ تزو در باره ان می گوید : « هنرها باید به این موسیقی آسمانی نه انسانی گوش فرا دهد و انگاه که این نوا به گوش رسد باید به گونه ایی خود کاری در او باشــــد بی هیچ گونه دخالت انسانی بگذار تا ندانستگی خود را آشکار کند چرا که ندانستگی عالمی است که انگیزه های هنری در آن جا از زندگی سود جوی سطـــــــحی ما در امان انـــــــد » ( جرالد , 1367 : 478 ) هنر چینی به طرز اعجاب آمیزی به طبیعت وابسته است و علت ان است که هنرمند سعی می کند تا هماهنگی کائنات را در اثر خود پدید میآورد .

هنر چینی از دوره شانگ مفاهیم مذهبی داشت و در تزئینات آن عناصر جانوری بکار میرفت و از نماد باران – ابر- آب با جنبه های باروری در طبیعت استفاده میکردند و بیشتر نقوش جانورانی به روش دوگانه ( یــــیـن ) و ( یانگ ) ترسیم میشد که جهان را اداره می کند امادر هنر نقاشی دوره هان ظهور آیین تائو دیده میشود زیرا هنرمند در این زمان به تصویر سازی از صحنه های افسانه ایی ووقایع تاریخی پرداخته و در برخی صحنه ها ملاقات دانشمندان این آیین را ترسیم کرده است در دوره تانگ نقاشی در خدمت مذهب بود و هنر آنهارابطه نزدیکی با منابع الهام داشت و زیباترین مناظر نقاشی این دوره طومارهاست که سرشار از مبانی تائویی است .

نگرش تائو به دلیل تمر کز عمیق بر پدیده های طبیعت ,عامل مهمی در ایجاد اسلوبهای قلم گیری نقاشی است زیرا نقاشی تائو در طریقت خود آنچنان در ساختار صوری یک شکل دقیق می شود که میتواند نشانه هایی را برای القای پیچــــیدگی بی انتهای طبیعت بکار گیرد تا جایی که نقاشی ها راکم رنگ می کند و از حداقل رنگ استفاده میشود در خوشنویسی چینی ملاک هنرمندان بر محور نیروی معنوی نقاش است و این همان اصلی است که به آن ( ضرب نیروی حیات یا سرزندگی موزون ) گویند که از اصول شش گانه ( شی هو ) پیروی می کند در دوره سونگ با رشد آیین تائو بیشترین گرایش به سوی نقاشی منظره یا دور نما بود تا ئو در این زمان تا حدی گسترش یافته بود که باعث گردید تا مناظر با فیگورهای مذهبی آن به یک اندازه نمایشگر انسان تائویی باشد این گونه تصاویر نشان دهنده هماهنگی موزون سه تفکر مطرح چینی هستند در دوره یوآن شروع حاکمیت مغولان بر چین تاثیری ژرف بر هنر انان نهاد و نقاشی خیزران معروفیت یافت در این دوره بر اساس اندیشه تائو همه آثار با حساسیتهای شعر گونه و درون گرایانه ساخته شدند و هنرمند با الهام درونی روح خود به طبیعــت می نگرد در دوره یوآن هنرمند در تلاش برای بیان (غم – یا بی تفاوتی و گذران زندگی) است دوره یوان زمان مناسبی برای رشد هنر خوشنویسی چینی بر بامبو با تفکر تائو و ذن است .ادامه دارد...