آشنایی با زیور آلات سنتی ایران-21
زیورآلات گردن: طوگ، قابچی، مکسره، ضامن و ازرار، زینت آلات ویژه گردن هستند که به ترتیب توضیح داده می شوند: زیورآلات دست: 1- مگدس : مگدس نوعی النگو از جنس طلا، نقره و پلاستیک است که زنان عرب به طور کلی و زنان روستایی به طور خاص از آن استفاده می کنند. این باور وجود دارد که استفاده از این النگو جهت تسکین اعصاب و ناراحتی های روانی مفید است. احتمالاً واژه فصیح این زیور باید «مکدس» باشد زیور آلات پا : 1-حیل : حلقه ای نقره ای است که یک سوی آن باز است و با فشار در بالای مچ پا قرار می¬گیرد و در هر پا یک عدد از این حلقه های منقوش به تصاویر زیبا قرار میگیرد . گاهی هم حیل ساده و بی نقش و نگار است . 2-خلخال : خلخال حلقه ای است که در مچ پا و پائین تر از حیل قرار می گیرد و جنس آن از نقره است . زیور آلات حیل براقند و هنگام راه رفتن تولید صدا میکنند . در اشعار محلی هم از خلخال نام برده شده است . منابع : نگاهی به فرهنگ مادی و معنوی ترکمن ها – گنبد دردی اعظمی راد دستها و نقشها – زیور های ترکمنی – شماره 2- سال 76 سایت بایراق – فصلنامه فرهنگی هنری ترکمن صنایع دستی و پنج شنبه بازار میناب – سهراب سعیدی – سال 1387 – قم / دار التفسیر . بررسی نقوش و جواهرات صائبین مندایی , کتاب ماه هنر , شماره 154 ,تیر 1390 . پوشاک زنان محلی(رفیع افتخار) روزنامه ابتکار موزه مردم شناسی استان ایلام سایت سایت الف- دال – امیر حسین دلبری – مقاله زیور آلات سنتی زنان عرب خوزستان
1- طوگ : طوگ یا طوق، گردنبندی شرابه دار و از جنس طلاست که زنان عرب در گذشته و حال از آن بهره می گیرند. آنچه به این گردنبند، درخشش خیره کننده ای می بخشد نصب سنگهای قیمتی به انتهای شرابه هاست
2- قابچی: قابچی، زیور گردن زنان اشراف و ثروتمند است که به واسطه زنجیر یا نخ کشدار به پشت گردن محکم می شود. قابچی کمی از سکه ده ریالی بزرگتر و جنس آن از طلاست. زنانی که با قابچی، گردن خود را زینت می بخشند، از روسری های نازک (شیله) استفاده می کنند تا قابچی از پشت آن پیدا باشد. زنان اشراف معمولاً در اعیاد و جشن ها از قابچی استفاده می کنند.
3- مکسره: مکسره، گردنبندی است با مهره های قیمتی و سکه هایی از جنس طلا که زینت بخش گردن زن عرب است
4- ضامن: در گذشته زن عرب هنگام اعیاد و جشن ها و به ویژه در مراسم عروسی از گردنبندی که معمولاً از جنس طلا و یا نقره بود، استفاده می کرد. این گردن بند، ضامن نام دارد و امروز، جز موارد معدودی در روستا به ندرت از آن استفاده می شود.
5- ازرار : گردنبندی است از جنس طلا و خاص زنان وابسته به اقشار مرفه و ثروتمند که اغلب در جشن ها و عروسی ها از آن بهره می گیرند.
6- گلاده : گلاده یا قلاده نام گردنبندی از جنس طلاست که زنان عرب هم اکنون از آن استفاده می کنند. اصولاً قلاده، واژه معادل گردنبند در زبان عربی است.
2- مفاتیل: مفاتیل نوعی النگو از جنس طلاست که پهنای آن 5/2 سانتی متر است و دارای لولای کوچکی است که به وسیله زنجیری به دست محکم می شود.
3- معضد: النگویی است از جنس نقره که در محل آرنج دست بسته می شود.
4- خوصه: النگویی از جنس طلا یا نقره که با دو فیروزه مزین می شود. واژه «خوصه» در زبان عربی به معنای برگ درخت خرماست
5- خنصر : انگشتری است که ویژه انگشت کوچک دست است. اصولاً واژه «خنصر» در زبان عربی به معنای انگشت کوچک است
6- تمیمه : مجموعه چند انگشتر را که به یک النگو متصل باشند تمیمه گویند
7- فتخ : مجموعه چند انگشتر و یک دستبند را که به وسیله زنجیرهایی به هم وصل باشند فتخ گویند که به پشت دست زیبایی خاصی می بخشد.